To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
T. Słorimski, chór. P. Łopuchów, sc. S. Wirsaładze, Leningrad 8 I 1947. Teatr im. Kirowa: muzyka tego baletu oparta jest na nie publikowanych utworach P. Czajkowskiego, a treść osnuta na rosyjskiej baśni ludowej o Śnieżynce: w rolach głównych wystąpili: N. Dudinska(Śnieżynsa), 0. Jordan(Czerwona Dziewczyna)i K. Siergiejew(Dzielny Zuch), 8. Szawrow(Dziad Mróz). Francesca da RiminiWalet w I akcie. Libretto: Michaił Fokin(wg i Piemi-SeA(o, z śosAicy Aowed@Dantegm: muzyka: Piotr Czajkowski(Fantazja, Frmcesca da Wimim"na orkies(8, choreografia: Michaił Pokin(Henryk Tomaszewski, scenografia: Michaił Bobyszow(Kazimierz Wiśniak). Prapremiera: Petersburg 28 XI 1915. Teatr Maryiski. Preioiera polska: Kraków 30 VI 1963. Teatr im. J. Słowackiego, zespół Miejskiego Teatru Muzycznego. VBwby Fraucesca da Rinuru-Łubów Jegorowa(Joanna Futerk Giownnu 126. Francesca da Rimiri. Malatesta, jej mąż-Boris Romanow(Józef Parużnik): Paolo, jego młodszy brat Piotr Władimirow(Jacek Heczko): Dante, Wergiliusz, Kleopatra, Semirami 4 a, Dydona, Helena, Parys, Tristan, dusze potępione, przyjaciółki Princeski, sługa Giovanniego. Akcja rozpoczyna się w drugim kręgu piekła, gdzie snują się dusze potępionych grzeszników, wśród nich Kleopatra, Semiramida, Dydona, Helena i Parys. Z wysokiej skały przygląda się im Dante i Wergiliusz. Do poetów zbliża się para młodych kochanków, Francesca i Paolo. Ich opowieść przedstawiona jest w krótkich obrazach. Dzieje Princeski i Paola. Część sceny wyobraża ogród, gdzie Francesca bawi się z przyjaciółkami. W następnej scenie do Franceski czytającej książkę w swej kornnacie, przychodzi piękny Paolo i przynosi kwiaty. Całuje ją mimo oporu 1 wprowadza do sąsiedniej komnaty. Jednocześnie w innej częsctsceny toczy się odmienna akcja. Widzimy powrót Giovanniego, męża Franceski, któremu sługa donosi o niewierności żony Obie części dekoracji łączą się w całość stanowiącą tło ostatniej sceny. Miotany gniewem i zazdrością Giownni wchodzi 4 okomnaty żony i zabija kochanków. Znów ukazuje sie piekło. Skończywszy opowieść, Paolo i Francesca pogrążają się w piekielnej otchłani. Dante pada zemdlony. Duchy wiodą dalej swój potępieńczy korowód. Wychodząc z założenia, że Czajkowski skomponował swą FaBtayęrwqfmznq jako ilustrację V Pieni, PieAa"Dartego, Fokin zbudował swój balet według trzyczęściowej formy utworu. Wstęp(andante Aqubro)towarzyszy rozmowie Dantego z przewodnikiem Wergiliuszem i tańcom potępionych dusz: lir 8 czna część środkowa(Xndanre eanrabile), zawierająca dwa tematy, Paola i Franceski, poświęcona jest tragedii kochanków, ostatnia zaś część(zhleęro aiao), będąca powtórzeniem pterWB szef, stanowi tło dynamicznego finału w piekle. Btosunkowo rzadko wykonywany na salach koncertowych utwór Frawceica Ja Wimii Czajkowskiego stał się wielokrotnie przedmiotem zainteresowania choreje grafów zarówno ze względu na pełen subtelnej poezji temat, jak i waloPilustracyjne i teatralne muzyki. Ważniejsze realizacje tej Fanraąf w fornuePaletowej: wersja 1. Ciszina, sc. 0. Messel, Londyn 15 VII 1937, Coyent Garden Ballets Russes du colonel de Basil, w obs. L. Czernyszowa, M. Platoff, P. Petro@-hor. S. Gitar, sc. P. Labisse, Paryż 3 X 1958, Theatre des Charnps-Elysees, BaVe(127. Francesca da Rirnini. Je France, w obs. M. Trailine i). Giuliaro Moskwa 5 X 1960. Teatr im. Stmisławskiego i Niemirowicza-Danczenki, chór. A. Cziczinadze, sc. A. Łuszyn, z S. Własową w roli Franceski(wersja przekazana Teatrowi Wielkiemu w Warszawie w 1968)Mediolan 8 IX 1971, Ca Scala, chór. M. Pistoni, kast. E, lob, w obs. G. Prącej i M. Pistoni. W Polsce notujemy jeszcze dwie wersje baletowe FrmoAi da Rimim: Gdańsk 6 XI 1967. Opera Bałtycka, chór. P. Schulz, sc. A. Ronczewska-Afanasjew, w obs. T. Górska(Francesca), 8. Kropidłowski(Paolo)i J. Wojciechowski(Giotto)Warszawa 20 IV 1968. Teatr Wielki, chór. A. Cziczinadze, sc. A. Majewski, w obs. 8 Kociołkowska. 2.Strzałkowski. R. Krawuckilnnybalet w 3 aktach Frmcesa da Rimm 8. Asafiewa do libr. S. Genina wystawiono w Moskwie 4 I 1947 w Teatrze Muzycznym im. Stanisławskiego i Niemirowicza-Danczenki, chór. N. Chołfin, sc. 8.Wołków, w obs M. Sorokina i A. Kłem. Niektóre cechy charakterystyczne muzyki Czajkowskiego-jej głęboki, miewącysię gamą subtelnych odcieni liryzm, ujmująca bezpośredniość, rozbudowana melodyka o płynnej, szerokiej frazie, a przede wszystkim motoryczna rytmika, pulsująca, mimo regularności i symetrii, rozmachem tanecznym nawet w dużych formach symfonicznych-wywierały sugestywny urok na choreografów. Uważali, że dodanie elementu wizualnego do tej muzyki usprawiedliwione jest jej, tanecznością". Tak powstały balety do utworów symfonicznych Czajkowskiego, nie pisanych z myślą o realizacji scenicznej: JF Symfonia y-moll jako balet Idiota wg powieści P. Dostojewskiego, chór. 8. Sifman, Leningrad 28 XII 1980, Ceningradzki Zespół Baletowy, w obs. A. Osipienko, J. Markowsky