To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Strukturę rodziny można określić jako wzajemne stosunki, jakie za-chodząmiędzy członkami rodziny, zależności wynikające z pokrewieństwa (małżonkowie, rodzice, dzieci, rodzeństwo) oraz z więzi wytwarzanych w danej rodzinie (więź emocjonalna, ekonomiczna, społeczna). Struktura społeczna wyznacza swoiin członkom określone role społeczne: męża, żony, ojca, matki, dziecka, syna, córki, brata, siostry. Role te pełnione są w zależności od stopnia identyfikacji członków z rodzina jako grupą odniesienia. Stosunki w rodzinie odbywają się zazwyczaj w zależności od typu rodziny i sposobu sprawowania władzy. Struktura wewnętrzna rodziny determinuje jej wewnętrzne działanie. 2. Zagrożenia współczesnej rodziny. Przemiany jakie dokonały się we współczesnej rodzinie nie zawsze pociągająza sobą skutki pozytywne. Coraz więcej rodzin nie potrafi poradzić sobie z licznymi trudnościami w nowych warunkach społeczno-gospodarczych. Trudności te mogą uniemożliwić wypełnianie podsta- 46 wowych funkcji rodziny, co w konsekwencji może doprowadzić do jej niewydolności. Na dysfunkcjonalność rodziny wpływają czynniki regulujące współżycie całej rodziny, układ stosunków wewnątrzrodzinnych, sprawowanie władzy rodzicielskiej, życie kulturalne rodziny, świadomość wychowawcza rodziców. W literaturze wymienia się szereg czynników dezintegrujących życie rodzinne. Jako podłoże ich powstawania wyróżnia się makrospołeczne i mikrospołeczne przyczyny. W pierwszej grupie przyczyn wskazuje się na uboczne skutki urbanizacji i industrializacji3'. Procesom tym towarzyszyły między innymi takie zjawiska jak: przemiany więzi społecznej, znaczne osłabienie kontroli społecznej (zwłaszcza w dużych aglomeracjach miejskich, do których masowo napływała ludność wiejska), anonimowość życia jednostki - na skutek oddzielenia zakładów pracy od grup rodzinnych. Wśród przyczyn mikrospołecznych (będących pochodną w/w przyczyn makrospołecznych) mających wpływ na dezorganizację prawidłowego funkcjonowania rodziny wyróżnić można następujące czynniki34: - trudne warunki materialne i mieszkaniowe, które rzutują na zaspokajanie potrzeb biologicznych, rozwojowych i wychowawczych rodziny; - brak czasu wpływający na niewłaściwą organizację życia rodziny, szczególnie brak czasu dla dzieci i ich problemów; - brak opieki nad dziećmi w pr/ypadku, gdy oboje rod/.ice pracują; - niska kultura i brak umiejętności wychowawc/ych rod/iców; - niewłaściwy dobór współmałżonków; - niezgodne pożycie małżeńskie; -alkoholizm; - bezrobocie; - niepełność rodziny. Podstawową formą patologii życia rodzinnego jest dezorganizacja rodziny, wyrażająca się w jej rozkładzie lub rozpadzie. Rozpad rodziny poprzedzony jest najczęściej długotrwałymi konfliktami wywołanymi różnymi przyczynami (np.trudny charakter współmłżonków, nerwowość, niezaradność, niedobór seksualny, trudne warunki mieszkaniowe, niskie płace, utrata pracy). S. Kozak35 uważa, że rodziną zdezintegrowaną będzie ta, w której współżycie rodziców, układ stosunków wewnątrzrodzinnych i wykonywanie obowiązków rodzicielskich pozostaje w sprzeczności z istotą i 47 celami tak małżeństwa jak i rodziny. Przyczyny dezorganizacji rodziny w sposób oczywisty komplikująjej właściwe funkcjonowanie. W większości omawianych rodzin występuje równocześnie kilka przyczyn dys-funkcjonalności. Są to najczęściej takie elementy patologii społecznej jak: alkoholizm, meliniarstwo, prostytucja, uchylanie się rodziców od pracy, kryminogenność, symptomy psychopatii, rażące okrucieństwo w stosowaniu kar, nieuleczalna lub obłożna choroba fizyczna'6. Wymienione elementy patologii rodziny są główną przyczyną odizolowania dziecka od tego środowiska i umieszczenia w placówce opiekuńczo-wy-chowawczej. 2.1. Sieroctwo jako skutek zaburzeń funkcjonowania rodziny. Wśród zjawisk patologii społecznej wymienia się sieroctwo społeczne. Przyczyny umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowaw-czej są różnorodne i często bardzo skomplikowane. Nie dokonuje się kategoryzacji sytuacji rodzinnych dzieci kierowanych do pogotowia opiekuńczego i domów dziecka ze względu na trudności klasyfikacyjne