To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Mozna jednak odnalezc w tej wizycie wspolczesny substytut czuwania w domu zmarlego. 6. Rekompensowanie rytualow. W niektorych dziedzinach zycia wspolczesnego swiata zachodniego, jak zauwaza C.Pitt-Rivers, mozna mowic o rekompensowaniu rytualow. Nasze spoleczenstwo, uwazajac sie za technokratyczne i racjonalne, zle przyjmuje obecnosc rytualow, a takze dazy do ukrycia ich symbolicznego znaczenia. Badacz posluguje sie tutaj przykladem lotow miedzynarodowych, ktory ma przedstawic swiecki obrzed przejscia. Czyz nie uderza fakt, ze w celu maksymalnego skrocenia czasu podrozy pomnozono (na dlugo przed pojawieniem sie terroryzmu) czynnosci tak czasochlonne, jak: podstawianie specjalnych autobusow, ponawianie zapowiedzi, podwojna kontrola paszportow, oczekiwanie po odprawie celnej, opieka stewardess, podawanie posilkow po starcie, itd. Wszystko to pomaga przygotowac sie pasazerowi do stanu przejscia oraz uprzytomnic mu znaczenie przekroczenia granicy. Na lotnisku, w miejscu ladowania, rytual powtarza sie w odwrotnej kolejnosci, wprowadzajac pasazera w ziemskie otoczenie. Oprocz praktycznej funkcji pokonywania przestrzeni w loci miedzynarodowym dokonuje sie zmiana statusu osoby: krajowcy wracaja do siebie i przestaja byc obcokrajowcami, a wyjezdzajacy nimi sie staja. Przez rytualizacje tego przejscia uswieca sie pojecie panstwa- narodu oraz podkresla sie zasadnicza dla podroznych kwestie: narodowosc. V. Rytualy swiateczne. 1. Wyrazanie radosci i jej celebrowanie. Wiele wspomnianych powyzej rytualow lub obrzedow wyraza poszanowanie swietosci. Zapobiegaja one chaosowi, pomagaja przezwyciezac stany krytyczne. Dlatego tak istotne jest zapewnienie bezpieczenstwa podczas waznych przejsc w zyciu. Liczy sie poszanowanie osob i wartosci, kult bogow i przywodcow. W tym sensie rytualy przeciwdzialaja aktom profanacji lub dostarczaja regul zyciu religijnemu lub codziennemu, odwolujac sie do rozwagi. Nalezy jednak czasem odswiezyc system rytualow, odtworzyc go, a nie tylko kultywowac. Tutaj wlasnie glowna role odgrywaja swieta manifestujace radosc. Towarzysza one kluczowym momentom zycia: narodzinom, zakonczeniu inicjacji, zawarciu zwiazku malzenskiego. Zawsze chodzi jednak o uczczenie waznych wydarzen. Swieto bowiem ma podwojny aspekt: obrzedowy i zabawowy, zaklada zgromadzenie bedace zrodlem ozywienia, a nawet podniecenia, najczesciej opiera sie na tradycji, pozwalajac jednoczesnie na zerwanie z codziennoscia. Durkheim jako pierwszy podkreslil potencjalna ekspansywnosc grupy w ramach liturgii: Stan wzburzenia, a jakim znajduja sie wierni, objawia sie przesadnymi ruchami, ktorych nie da sie latwo przyporzadkowac jasno okreslonym celom: czesciowo wymykaja sie spod kontroli, rozchodza sie dla samej przyjemnosci rozprzestrzeniania sie, znajduja upodobanie w roznych grach... Latwo o pomylke, kiedy chcemy wytlumaczyc znaczenie rytualow, poniewaz wydaje sie, ze kazdy gest ma cel i odpowiada mu okreslony przedmiot, tymczasem niektore nie sluza niczemu, sa tylko wyrazem potrzeby dzialania, poruszania sie i gestykulacji, jaka odczuwaja wierni. Ta sklonnosc do przesady w dawnych spoleczenstwach znajdowala wyraz w ceremonii tanca wykonywanego zazwyczaj w maskach. Nie byly to tance pozbawione uzasadnienia, zawieraly zawsze symbolike rytualna, mniej lub bardziej szczegolowa, objawiajaca sie w figurach tanecznych, przedstawieniu legendarnych wydarzen, wyborze i noszeniu masek (wytwarzanych i przechowywanych przez wtajemniczajacych). Maski przedstawialy bogow, demony, przodkow i ukrywaly tozsamosc tancerzy, ktorym byly rozdawane wedlug hierarchii i ustalonych rol1. Taniec z maska sprzyjal identyfikowaniu sie z mitycznymi postaciami, a takze zbiorowej egzaltacji oraz improwizacji, wlasciwym w kontaktach erotycznych. Te wlasnie aspekty, a przede wszystkim ostatni, znalazly kontynuacje we wspolczesnych balach maskowych. Oprocz znaczenia rozrywkowego, swieto posiada rowniez wyraz ekonomiczny. Od starozytnosci az do naszych czasow, zgodnie z religijnymi i prawnymi nakazami, dni wolne wykluczaja jakakolwiek prace. Ich liczba w jednym tylko roku 1980 przekroczyla 80. W kazdej epoce swieto charakteryzowala ostentacja, rozrzutnosc konsumujaca2 znaczna czesc bogactw bez zadnego praktycznego celu (festyny, prezenty, zabawki). Ta towarzyskosc, rzeczywista i symboliczna, przetrwala do dzis w kregach rodzinnych, przyjacielskich, wsrod krewnych. 2. Transgresja swiateczna i jej problematyka. Wiekszosc istniejacych swiat ma charakter okresowy