Wytwarza tzw...

�r�dj�drze (mediastinum), od kt�rego odchodz� w kierunku obwodu j�dra promieniste blaszki czyli przegr�dki j�dra (septula testis), dziel�ce mi��sz na poszczeg�lne zraziki. W przegr�dkach j�dra przebiegaj� naczynia krwiono�ne, limfatyczne i nerwy. W ten spos�b ��cznotkankowy zr�b dzieli mi��sz j�dra na oko�o 200 sto�kowatych p�acik�w j�dra (lobuli testis), kt�re wierzcho�kami skierowane s� do �r�dj�drza, a podstaw� przylegaj� do b�ony bia�awej otaczaj�cej j�dro. W ka�dym p�aciku biegnie kilka ( 1-4) cewek nasiennych kr�tych (tubuli seminiferi contorti), kt�re pod��aj� od podstawy do wierzcho�ka p�acika, gdzie ��cz� si�, tworz�c jeden kr�tki przew�d zbiorczy o przebiegu prostolinijnym, zwany cewk� nasienn� prost� (tubulus seminiferus rectus). Siatka j�dra (rete testis), znajduj�ca si� w �r�dj�drzu, powsta�a w wyniku po��czenia cewek prostych po opuszczeniu p�acik�w. W g�rnej cz�ci siatki j�dra odchodz� przewodziki odprowadzaj�ce j�dra (ductuli efferentes testis), kt�re przebijaj�c b�on� bia�aw� wnikaj� do naj�drza. W cewkach nasiennych kr�tych wytwarzane s� plemniki, za� cewki proste stanowi� wy��cznie drogi odprowadzaj�ce nasienie do siatki j�dra. Sie� j�dra (rete testis) znajduje si� w �r�dj�drzu i powstaje z po��czenia cewek prostych. Z sieci j�dra odchodz� przewodziki odprowadzaj�ce j�dra. �ciana cewki kr�tej sk�ada si� od zewn�trz z b�ony w�a�ciwej; od wewn�trz pokrywa j� nab�onek wielowarstwowy. W sk�ad nab�onka wchodz� kom�rki podstawowe (Sertolego) oraz kom�rki nasienne, kt�re przedstawiaj� r�ne stadia rozwoju kom�rek p�ciowych. S� to nast�puj�ce po sobie postacie rozwojowe plemnik�w: spermatogonie, spermatocyty I rz�du, spermatocyty II rz�du, spermatydy, plemniki. W budowie plemnika wyr�nia si�: g��wk� wyposa�on� w chromosomy, szyjk�, kt�ra zawiera centrosomy oraz najd�u�sz� cz꜏ - witk�, decyduj�c� o ruchu kom�rki. Witka sk�ada si� ze wstawki zawieraj�cej mitochondria, cz�ci g��wnej, kt�ra pokryta jest os�onk� cytoplazmatyczn� oraz nagiej cz�ci ko�cowej. J�dro, podobnie jak trzustka, ma charakter gruczo�u o podw�jnym wydzielaniu. Jako gruczo� wydzielania zewn�trznego produkuje plemniki, natomiast jako gruczo� dokrewny, czyli wewn�trzwydzielniczy wytwarza w kom�rkach �r�dmi��szowych hormon p�ciowy m�ski androgen. Kom�rki �r�dmi��szowe stanowi� 28% ca�ej masy gruczo�u. Androgen ma zasadniczy wp�yw na rozw�j i kszta�towanie pierwotnych i wt�rnych cech p�ciowych. Androgen jest niezb�dnym hormonem dla prawid�owej funkcji gruczo�u krokowego, jak r�wnie� p�cherzyk�w nasiennych. Wsp�dzia�anie j�dra jako gruczo�u dokrewnego z innymi gruczo�ami o wewn�trznym wydzielaniu jest bardzo �cis�e. Istnieje du�a wsp�zale�no�� mi�dzy gruczo�em p�ciowym, a przysadk� m�zgow� i nadnerczem. Hormon j�dra wywiera reguluj�cy wp�yw na wytwarzanie hormonu gonadotropowego przedniego p�ata przysadki m�zgowej. Usuni�cie j�der we wczesnym okresie �ycia osobnika (kastracja) wywo�uje nadmierne wzrastanie ko�czyn dolnych, zahamowanie wzrostu krtani, s�abo rozwini�te lub brak ow�osienia brody, pach, itp. Najadrze (epidydimis) Naj�drze jest to samodzielny narz�d, kt�ry zawiera uk�ad przewod�w, s�u��cych do magazynowania nasienia. Ma kszta�t fajki i jest nasadzone na g�rny koniec j�dra od strony tylnej. Naj�drze sk�ada si� z g�owy (caput), trzonu (corpus) i ogona (cauda). D�ugo�� naj�drza r�wna jest d�ugo�ci j�dra. G�owa stanowi g�rn� i najgrubsz� cz꜏, trzon zw�aj�c si� przechodzi ku do�owi w ogon, a ten z kolei przed�u�a si� w pocz�tkowy odcinek nasieniowodu. Do wn�trza g�owy wnikaj� przewodziki odprowadzaj�ce j�dra, kt�re po kr�tkim prostym, a p�niej bardzo kr�tym przebiegu, wytwarzaj� sto�kowate p�aciki naj�drza (lobuli epididymidis). Z p�acik�w naj�drza powstaje jeden wsp�lny przew�d naj�drza (ductus epididymidis), kt�ry biegnie w d� przez trzon i ogon, tworz�c po drodze liczne skr�ty, po wyj�ciu z naj�drza przed�u�a si� w nasieniow�d. Plemniki po wydostaniu si� z j�dra gromadz� si� zar�wno w p�acikach, jak i w przewodzie naj�drza, gdzie pozostaj�c w spoczynku osi�gaj� pe�n� dojrza�o��. Poniewa� zawi�zki gruczo��w p�ciowych le�� w okolicy l�d�wiowej, g��wna t�tnica, zaopatruj�ca j�dro i naj�drze w krew, odchodzi od aorty brzusznej. Jest to parzysta t�tnica j�drowa, kt�ra wraz z j�drem wnika do worka mosznowego w procesie zst�powania j�der, wchodz�c w sk�ad powr�zka nasiennego. �y�y j�dra i naj�drza uchodz� do splotu wiciowatego, wchodz�cego r�wnie� w sk�ad powr�zka nasiennego. Po wyj�ciu z kana�u pachwinowego od splotu wiciowatego odchodzi �y�a j�drowa prawa, kt�ra odprowadza krew do �. g��wnej dolnej, za� lewa uchodzi do �. nerkowej lewej. Naczynia ch�onne, biegn�c w powr�zku nasiennym, uchodz� do w�z��w l�d�wiowych, z kt�rych ch�onka przez pnie l�d�wiowe jest kierowana do zbiornika mleczu. Nerwy pochodz� ze splotu trzewnego. Nasieniow�d (ductus deferens) Nasieniow�d jest przewodem przeprowadzaj�cym nasienie z naj�drza do cewki moczowej. D�ugo�� wyprostowanego nasieniowodu wynosi oko�o 50 cm. Nasieniow�d mo�na podzieli� na cztery zasadnicze cz�ci: j�drow�, powr�zkow� pachwinow� i miedniczn�. Cz꜏ nasieniowodu, kt�ra stanowi bezpo�rednie przed�u�enie przewodu naj�drza i biegnie ku g�rze wzd�u� tylnego brzegu j�dra, nosi nazw� cz�ci j�drowej. W dalszym odcinku nasieniow�d kieruje si� ku g�rze do pier�cienia pachwinowego powierzchownego, wchodzi w sk�ad powr�zka nasiennego, stanowi�c cz꜏ powr�zkow� nasieniowodu. Obie zatem cz�ci odcinka zewn�trzbrzusznego przebiegaj� w obr�bie moszny. Cz꜏ pachwinowa przechodzi przez ca�y kana� pachwinowy, a opuszczaj�c go przez pier�cie� pachwinowy g��boki wytwarza ostre zgi�cie nasieniowodu, od kt�rego rozpoczyna si� cz꜏ miedniczna czyli wewn�trzbrzuszna. Cz꜏ miedniczna biegnie pocz�tkowo po bocznej �cianie miednicy mniejszej, nast�pnie kieruj�c si� ku do�owi i przy�rodkowo dochodzi do dna p�cherza moczowego. Tutaj krzy�uje si� od przodu z moczowodem i zbli�a do nasieniowodu strony przeciwleg�ej