To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Reaktywność. — Jedna z podstawowych cech temperamentu w regulacyjnej teorii tempe- ramentu. Przejawia się we względnie stałej i charakterystycznej dla jednostki wielkości (intensywności) reakcji. Reaktywność współdeterminuje wrażliwość i wydolność organizmu oraz współwyznacza zapotrzebowanie na stymulację. Równowaga procesów nerwowych. — Jedna z podstawowych cech układu nerwowego wyodrębniona przez Pawłowa. Stanowi właściwość wyrażającą stosunek między -> siłą procesu pobudzenia i -? siłą procesu hamowania. Według Niebylicyna równowaga proce- sów nerwowych stanowi właściwość wtórną i dotyczy stosunku między procesami pobu- dzenia i hamowania ze względu na siłę, ruchliwość, labilność i dynamiczność procesów nerwowych. Ruchliwość procesów nerwowych. — Jedna z podstawowych właściwości układu nerwowego wg Pawłowa. Przejawia się w szybkości zmiany jednego procesu nerwowego (pobudzenia) na drugi (hamowanie) i odwrotnie, odpowiednio do zmian w warunkach zewnętrznych. Ruchliwość zachowania. — Zdolność przestawiania się z jednej reakcji (czynności) na drugą, odpowiednio do zmian w otoczeniu. Stanowi jedną z podstawowych cech tempera- mentu wg regulacyjnej teorii temperamentu. Schizotymik. — Jeden z trzech typów temperamentu wg Kretschmera. Charakteryzuje się leptosomatyczną (asteniczną) budową ciała. W razie choroby psychicznej przejawia skłon- ność do schizofrenii. W zachowaniu autystyczny, drażliwy lub oschły i skłonny do abstrakcji. Siła procesu hamowania. — Jedna z cech układu nerwowego w typologii Pawłowa. Wy- raża się w funkcjonalnej wydolności układu nerwowego w zakresie hamowania warunko- wego (wyuczonego), tj. w zdolności do wytwarzania takich reakcji hamulcowych, jak: wygasanie, różnicowanie i opóźnianie. 81 Siła procesu pobudzenia. — Według Pawłowa podstawowa właściwość układu nerwowe- go. Przejawia się w zdolności układu nerwowego do wytrzymywania długotrwałego bądź I krótkotrwałego, ale silnego pobudzenia, bez przechodzenia w stan -> hamowania ochron- ' nego. | Somatotonik. —Typ temperamentu charakteryzujący się wg Sheldona przewagą somatotonii nad wiscerotonią i cerebrotonią. W budowie ciała dominuje tkanka mezomorficzna. Odzna- cza się dużą energią życiową i nastawieniem na działanie. Styl działania. —Typowy dla jednostki sposób wykonywania czynności. Według regulacyj- nej teorii temperamentu styl działania stanowi jeden z mechanizmów regulujących zapo- trzebowanie na stymulację. Biorąc pod uwagę stosunek czynności zasadniczych do pomo- cniczych, wyodrębniono styl działania prostolinijny (przewaga czynności zasadniczych nad pomocniczymi lub równowaga między nimi) i wspomagający (przewaga czynności po- mocniczych nad zasadniczymi). Temperament. — Zespół charakterystycznych dla jednostki pozaintelektualnych właściwości psychicznych w istotnym stopniu zdeterminowanych genetycznie. Według regulacyjnej teorii temperamentu zespół względnie stałych i pierwotnie biologicznie zdeterminowanych właściwości organizmu, które przejawiają się w poziomie energetycznym i charakterystyce czasowej zachowania. Typ układu nerwowego. — Inaczej typ wyższej czynności nerwowej. Stanowi odpowiednią kombinację podstawowych właściwości układu nerwowego, tj. siły, ruchliwości i równo- wagi procesów nerwowych. Pawłów wyodrębnił cztery następujące typy układu nerwo- wego: silny-zrównoważony-ruchliwy, silny-zrównoważony-powolny, silny-niezrównowa- żony (z przewagą pobudzenia) i słaby. Wiscerotonik. — Typ temperamentu wg Sheldona, u którego przeważa wiscerotonią nad somatotonią i cerebrotonią. W budowie ciała dominuje tkanka endomorficzna. Znamionuje go upodobanie do fizycznej wygody i towarzyskość. Wzmacnianie-tłumienie stymulacji. (W-T-S) — Wymiar temperamentu (osobowości) wpro- wadzony przez Petrie. U jego podstaw leży mechanizm ośrodkowego układu nerwowego regulujący poziom aktywacji. U osób wzmacniających stymulację mechanizm ten podwyższa intensywność bodźców sensorycznych; u osób tłumiących stymulację — obniża intensy- wność tych bodźców. Według Buchsbauma cecha W-T-S. przejawia się w wielkości amplitudy uśrednionych potencjałów wywołanych na bodźce o wzrastającej sile. i II Inteligencja Jan Strelau Platon, przedstawiając w swoim dziele pt. Fajdros charakterystykę życia psychicznego człowieka, wyodrębnił 3 podstawowe funkcje psychiczne: intelekt, wolę i emocje