To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

W 1950 r. w Polsce akumulacja stanowiła 21,1%.. dochodu narodowego, zaś w 1953 r. udział jej wzrósł, do 28,5%. Polska Ludowa 503 Szybszy, niż pierwotnie planowano, wzrost inwestycji w działach przemysłu, które nie miały bezpośredniego znaczenia dla zaopatrzenia rynku, postawił pod znakiem zapytania realność zadań w dziedzinie poprawy położenia ludności. Przeznaczenie dużej i szybko rosnącej części dochodu narodowego na akumulację prowadzić musiało do ograniczenia bieżącego spożycia. Sytuacja polityczna i zmiany w planie inwestycyjnym pociągnęły zq sobą także zmiany w polityce rolnej. Wzrost inwestycji przemysłowych spowodował ograniczenie i tak niewysoko zaplanowanych inwestycji rolnych, zwłaszcza budownictwa wiejskiego, dla którego nie wystarczało materiałów budowlanych. Zwiększono zadania w dziedzinie programu uspółdzielczenia wsi. Wzorem stały się doświadczenia radzieckie. Kolektywizacja rolnictwa w ZSRR została przeprowadzona w czasie pierwszej pięciolatki w przyśpieszonym tempie wskutek naprężonych stosunków międzynarodowych. Celem jej było zakończenie socjalistycznego przekształcenia rolnictwa przed wybuchem wojny, by umocnić system socjalistyczny i zapewnić dostateczną ilość produktów rolnych na wypadek konfliktu. Doświadczenia powyższe przeniesiono do Polski, bez uwzględnienia tego, że w ZSRR w pierwszym okresie po kolektywizacji wzrost produkcji rolnej okazał się możliwy dzięki powiększeniu powierzchni uprawnej. Tymczasem w Polsce nie było możliwości wzrostu produkcji rolnej w drodze ekstensywnej, a jedyną drogą pozostawała intensyfikacja rolnictwa. Zmiany w polityce przemysłowej i rolnej wiązały się z dalszymi zmianami w systemie planowania i organizacji władz gospodarczych. Wzrastała centralizacja planowania i zarządzania. W PKPG skupiały się wszystkie nici, a plany gospodarcze z roku na rok obejmowały coraz więcej elementów i wskaźników. Drobiazgowość planowania i sprawozdawczości sprzyjała biurokratyzmowi oraz osłabiała odpowiedzialność (jak również możliwość samodzielnego działania) niższych ogniw gospodarki. Zmiany planów gospodarczych w latach 1951—1952 uzasadniały niewątpliwie okoliczności od Polski niezależne. Jednak obok nich wystąpiły zjawiska ujemne, których — jak to widzimy obecnie — można było uniknąć. 49.5. PRZEMYSŁ W LATACH 1951—1953 W latach 1951—1953 nastąpił szybki wzrost nakładów inwestycyjnych w przemyśle. W roku 1953 przekroczyły one przeszło dwukrotnie poziom z roku 1949 (w cenach porównywalnych). Nakłady przeznaczono przede wszystkim dla przemysłu ciężkiego. 504 CzęSć siódma Przemysł konsumpcyjny otrzymał z nich w omawianym okresie 16%. W porównaniu z okresem przedwojennym nakłady na inwestycje przemysłowe wzrosły w przybliżeniu dziesięciokrotnie. Polska przeznaczyła na ten cel znacznie większą część dochodu narodowego niż jakiekolwiek państwo kapitalistyczne. Powstały od podstaw nowe gałęzie przemysłu, inne zaś, dotąd nie mające większego znaczenia, zostały bardzo rozbudowane. Na pierwszym miejscu wymienić należy przemysł stoczniowy, oprócz niego przemysł samochodowy, lotniczy, tworzyw sztucznych. Powstał potężny przemysł hutniczy, który — zgodnie z założeniami planu — stanowił podstawę dalszego rozwoju gospodarki. Te kierunki inwestycji — rozbudowa gałęzi służących za podstawę rozwoju innych dziedzin gospodarki oraz tworzenie nowych działów przemysłu — spowodowały, że omawiany okres miał charakter pionierski. Od pomyślnego wykonania zadań zależała przyszłość. W ciągu sześciu lat planu w przemyśle wielkim i średnim (nie licząc obronnego) zbudowano od podstaw około 160 przedsiębiorstw przemysłowych, w tym takie giganty, jak Huta im. Lenina lub zakłady chemiczne w Oświęcimiu. Jeszcze więcej przedsiębiorstw objęto rozbudową, w której wyniku nastąpił wzrost produkcji o 50% i więcej. Rozpoczęto budowę całego szeregu zakładów przemysłowych, które ukończone zostały w latach następnych. Dzięki inwestycjom w latach 1949—1953 produkcja globalna wzrosła z 17,7 mld zł do 38,6 mld zł (w cenach niezmiennych). Szybciej wzrastała produkcja przemysłu ciężkiego. Udział produkcji środków wytwórczości (grupa A) zwiększył się w tym czasie z 47 do 51%, spadł natomiast udział produkcji środków spożycia (grupa B). Podkreślić należy, że rozległy program inwestycyjny, nie mający równych sobie w dotychczasowej historii kraju, podjęto w szczególnie trudnych warunkach. Nikt w Polsce nie miał doświadczenia w realizacji tak olbrzymich zadań. Nie istniała podstawa w postaci odpowiednio rozbudowanego przemysłu maszynowego, a więc wykonanie inwestycji zależało od importu. Stany Zjednoczone wprowadziły embargo na dostawy maszyn i urządzeń do krajów socjalistycznych, narzucając je także innym krajom kapitalistycznym