To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Tak właśnie jest! Jeśli naprawdę chcesz pozbyć się niepotrzebnej złości i z więk- szym spokojem i opanowaniem stawić czoło różnorakim trudno- ściom, które niesie z sobą życie, to pozbądź się przede wszystkim przekonania, że złość jest wywoływana w tobie automatycznie przez niesprawiedliwe traktowanie, osoby, z którymi trudno jest żyć i pracować, oraz wielkie niepowodzenia. Owszem, pomagają one 37 złości wyzwolić się, ale to, co czujesz, jest w głównej mierze twoją własną zasługą. Pogodzenie się z tą prawdą jest pierwszym kro- kiem ku skutecznemu rozprawieniu się z własną złością. Jest to pięć najpowszechniej spotykanych mitów, w które wie- rzą niemal wszyscy pacjenci szukający u nas pomocy w rozwiązy- waniu problemów, jakich przysparza im nurtująca ich złość. Jak podkreślają Carol Tavris, Bud Nye i inni badacze, jest też wiele innych błędnych sądów i nieporozumień na temat złości. Na razie jednak wystarczy, że poznałeś te najważniejsze. Możesz teraz przystąpić do czytania następnych rozdziałów, by dowiedzieć się, jak żyć z uczuciem i bez uczucia złości. Rozdział III Racjonalno-emotywna terapia behawioralna i abecadło złości ZROZUMIENIE ABECADŁA RETB (które po polsku należałoby nazwać TPS*) oraz stosowanie się do zasad tej terapii pozwoli ci na tak skuteczne pozbycie się złości, że aż wydaje się to niepraw- dopodobne. Nie jest to jednak magiczna formuła. RETB sprowadza się do szukania realistycznych, a nie magicznych rozwiązań pro- blemów, których przysparza ci złość, i równie realistycznego wcie- lania ich w życie. Skąd wzięła się ta terapia? Czym różni się od innych form psychoterapii? Zasady RETB opracowałem [Albert Ellis] na podstawie moich własnych badań i doświadczeń klinicznych. Później potwierdziły je setki badań eksperymentalnych. W mojej karierze zawodowej korzystałem z różnych metod leczenia pacjentów. Lata praktyki i badań klinicznych przekonały mnie, że większość popularnych metod psychoterapii, a szczególnie klasyczna psychoanaliza, którą stosowałem przez długi czas, jest nieskuteczna, a przy tym droga i czasochłonna zarówno dla pacjentów, jak i terapeutów. A zatem w 1953 roku zacząłem poszukiwać lepszych metod. *Jest to moje wtrącenie — A.J. W oryginale jest to rzeczywiście abecadło — ABC, skrót utworzony od pierwszych liter trzech stadiów mechanizmu powstawania złości: adversity (trudność), belief (przekona- nie), conseąuence (skutek). 39 Zasady RETB to nie tylko zasady psychologiczne; wiele z nich zaczerpnąłem z filozofii. Filozofią interesuję się od młodości. Za- stosowawszy niektóre z zasad tej nauki w psychoterapii, odkry- łem, że moi klienci osiągali znaczną poprawę w dużo krótszym czasie niż wtedy, kiedy ograniczałem się do metod czysto psycholo- gicznych. Dzięki temu w styczniu 1955 roku stworzyłem RETB. Od tamtej pory nauczyłem tego podejścia tysiące psychoterapeu- tów. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, idąc w moje ślady, Aaron Beck, David Burns, William Glasser, Maxie Maul- tsby Jr., Donald Meichenbaum i inni wybitni terapeuci zaczęli tworzyć teoretyczne podwaliny psychologii kognitywnej, na któ- rych oparli Kognitywną Terapię Behawioralną (KTB), będącą ogólną formą psychoterapii, wzorowaną na RETB i wykorzystują- cą wiele z jej metod. Nie kładzie ona jednak tak dużego nacisku na absolutystyczne żądania i powinności jak RETB i w mniejszym stopniu opiera się na emocjach i doświadczeniu. Wprawdzie na- uczymy się tu korzystać przede wszystkim z technik RETB, ale pokażemy również, jak zastosować w łagodzeniu złości i innych problemów emocjonalnych metody KTB. Obaj autorzy tej książki jako praktykujący psychoterapeuci radzą w wypadku poważnych problemów emocjonalnych zwrócić się do kompetentnego terapeuty z praktyką w zakresie RETB albo KTB. Twierdzą jednak, że za pomocą RETB możesz zostać swoim własnym psychoterapeutą. Książka wyjaśnia, w jaki sposób wy- wołujesz w sobie złość filozoficznie — poprzez absolutystyczne, władcze myślenie. A zatem, jeśli zrozumiesz, w jaki sposób możesz śledzić swoje myśli i panować nad nimi, to będziesz w stanie zmniejszyć przepełniającą cię destrukcyjną złość. RETB obejmuje metody samonauki, które pomogą ci zapano- wać nad wściekłością nawet w trudnych do zniesienia i bardzo irytujących okolicznościach. Możesz spytać: nawet wtedy, kiedy cię niesprawiedliwie znieważono albo oszukano? Tak, nawet wtedy! Najlepiej będzie pokazać na konkretnym przykładzie, jak moż- na bez uszczerbku dla swojego zdrowia zapanować nad intensyw- nym uczuciem złości, wściekłością i pragnieniem odwetu. Wyobraź- my sobie, że wynajmujesz duże mieszkanie, za które płacisz wysoki 40 czynsz i dogadałeś się z przyjaciółmi, Jackiem i Joan, że zamie- szkają z tobą i będą partycypować w opłatach, pod warunkiem jednak, że wyremontujesz i umeblujesz im pokój. Warunek ten jest dla ciebie do przyjęcia, zadajesz więc sobie dużo trudu i po- nosisz niemałe koszty, żeby wywiązać się z umowy, a tymczasem w ostatniej chwili przyjaciele informują cię, że zmienili plany i wy- cofują się z umowy. Ogarnia cię ogromna złość. Nie tylko narazili cię na niepotrzebne wydatki, ale jeszcze musisz teraz szybko szu- kać innego współlokatora czy współlokatorów. Jak możesz skutecznie uporać się z tą złością? Możesz ukryć to uczucie przed nimi, ale ponieważ nie pozbędziesz się go w ten sposób, zaważy ono niewątpliwie na twoich stosunkach z Jackiem i Joan. Nie jest to więc żadne rozwiązanie, tym bardziej że skry- wana złość będzie się kładła cieniem na twoich wszystkich poczy- naniach. Możesz też postanowić otwarcie powiedzieć Jackowi i Joan, jak bardzo się na nich zawiodłeś i jak cię zdenerwowali. — Słuchajcie — powiesz im — nie pozwolę, żebyście traktowali mnie w taki sposób! Przecież sami powiedzieliście, że zamieszkacie ze mną, jeśli odremontuję i umebluję pokój