Bilans obrot�w wyr�wnawczych jest te� okre�lany mianem bilansu obrot�w dewizowych banku centralnego danego kraju...

Schemat bilansu p�atniczego zawiera tablica 9.1. Z rachunkowego punktu widzenia bilans p�atniczy, jak wskazuje jego nazwa, jest zawsze zr�wnowa�ony. W naszym przyk�adzie oznacza to, �e: BH + BU + BOM + KK + KD + BOW = 0. Mimo �e r�wno�� ta jest zawsze zachowana, jej poszczeg�lne elementy przyjmuj� warto�ci b�d� ujemne (np. deficyt bilansu handlowego), b�d� dodatnie (np. dodatnie saldo obrot�w kapita�owych, tzn. KK > 0 i KD > 0). Warto�ci zmian ka�dego z element�w s� bowiem notowane, z jednej strony, w aktywach (np. wp�ywy z eksportu towar�w lub us�ug czy te� import kapita�u netto), z drugiej za� w pasywach (np. wydatki na import czy te� eksport kapita�u netto). W ostatecznym efekcie dodatnie saldo obrot�w dewizowych (tzn. -f BOW) jest r�wnoznaczne ze zmniejszeniem wielko�ci netto zasob�w dewiz banku centralnego lub zmniejszeniem wielko�ci jego zobowi�za� wobec zagranicy, i odwrotnie. 9.2. R�wnowaga bilansu p�atniczego Je�li z rachunkowego punktu widzenia bilans p�atniczy musi by� zawsze zr�wnowa�ony, to z ekonomicznego punktu widzenia � kt�ry nas szczeg�lnie interesuje � najcz�ciej tak nie jest. Dotyczy to zw�aszcza kr�tkiego okresu, kiedy nie zachodz� istotne zmiany o charakterze strukturalnym i technicz-no-technologicznym (np. w ci�gu miesi�ca, kwarta�u czy nawet 2-3 lat). 277 Tablica 9.1 Uproszczony schemat bilansu p�atniczego kraju o gospodarce rynkowe] Bilanse cz�stkowe Transakcje Salda Bilans obrot�w bie��cych Bilans handlowy Wp�ywy z eksportu Wyp�aty za import BH Bilans obrot�w us�ugami Wp�ywy Wyp�aty BU Bilans obrot�w maj�tkowych i transfer�w nieodp�atnych Wp�ywy Wydatki BOM Bilans obrot�w kapita�owych Bilans kr�tkoterminowych prywatnych przep�yw�w kapita�owych prywatnych podmiot�w gospodarczych (bez odpowiednich przep�yw�w realizowanych przez bank centralny) Kredyty otrzymane = zmiany kr�tkoterminowych nale�no�ci wobec zagranicy Kredyty udzielone = zmiany kr�tkoterminowych zobowi�za� p�atniczych KK Bilans d�ugoterminowych prywatnych przep�yw�w kapita�owych (bez odpowiednich przep�yw�w realizowanych przez bank centralny) Nak�ady kapita�owe netto obcokrajowc�w w danym kraju = = zmiany d�ugoterminowych zobowi�za� wobec zagranicy Nak�ady kapita�owe netto rezydent�w danego kraju wobec zagranicy = zmiany d�ugookresowych zobowi�za� KD Bilans obrot�w wyr�wnawczych Bilans obrot�w dewizowych = =bilans obrot�w wyr�wnawczych banku centralnego Zmiany zobowi�za� zagranicznych banku centralnego Zmiany nale�no�ci zagranicznych banku centralnego BOW Suma sald 0 �r�d�o: Opracowanie w�asne na podstawie G. Dieckheuer, Internationale Wirtschaftsbeziehun-gen, jw., s. 4. Bilans p�atniczy jest zr�wnowa�ony wtedy, kiedy nie wyst�puj� transakcje wyr�wnawcze, tj. transakcje, kt�rych celem jest zr�wnowa�enie bilansu p�atniczego (np. celowe zaci�ganie kredyt�w w warunkach deficytu bilansu handlowego czy te� w warunkach deficytu obrot�w bie��cych). Zdaniem J. Mea-de'a, podzielanym wsp�cze�nie przez w�adze Mi�dzynarodowego Funduszu Walutowego, z r�wnowag� bilansu p�atniczego mamy do czynienia w sytuacji r�wnowa�enia si� transakcji autonomicznych1. Przez poj�cie to rozumie si� obroty towarowe i us�ugowe, bilans procent�w i dywidend oraz pozosta�e 1 J. Meade, Poj�cie bilansu p�atniczego poszczeg�lnego kraju. W: Teoria i polityka handlu mi�dzynarodowego w kapitalizmie, jw., s. 207. 278 pozycje obrot�w bie��cych, a wi�c przep�ywy nie rekompensowane oraz wydatki rz�dowe. Ponadto do operacji autonomicznych nale�y r�wnie� zaliczy� przep�yw kapita��w d�ugoterminowych, w formie zar�wno po�yczek, jak i lokat bezpo�rednich i po�rednich. Natomiast jako transakcje wyr�wnawcze nale�y traktowa� wszelkie ruchy kapita��w kr�tkoterminowych prowadz�ce do zmian kr�tkoterminowego zad�u�enia kraju wobec zagranicznych organ�w oficjalnych i mi�dzynarodowych organizacji finansowych oraz przep�ywy z�ota monetarnego i dewiz2. Od r�wnowagi rzeczywistej bilansu p�atniczego nale�y odr�nia� jego r�wnowag� pozorn�