To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Niektóre atrybuty stanu posiadania (pieniądze, konta bankowe itp.) straciły swą wartość na skutek inflacji. Kapitały akcyjne ulokowane w Rosji przepadły. Zachowano jednak podstawę gospodarki kapitalistycznej - własność prywatną. Znalazła ona pełną ochronę prawną w Konstytucji marcowej 1921 r. Wybory 1922 r. Wybory do Sejmu i Senatu pierwszej kadencji odbyły się 5 listopada 1922 r. Prawica uzyskała w Sejmie 28% miejsc, centrum 30%, lewica 22% i mniejszości narodowe 19%. Sejm liczący 444 posłów i Senat 111 senatorów stanowiły Zgromadzenie Narodowe wybierające prezydenta na siedmioletnią kadencję. Pierwszym prezydentem Rzeczypospolitej został Gabriel Narutowicz. Endecja nie chciała uznać tego wyboru, organizując na niego brutalną nagonkę. Po kilku dniach urzędowania w czasie pełnienia swych obowiązków prezydent został zastrzelony przez fanatycznego nacjonalistę, Eligiusza Niewiadomskiego. Państwo 239 Zabójstwo pierwszego prezydenta niepodległej Rzeczypospolitej wstrząsnęło społeczeństwem, elitami politycznymi, w tym także prawicą. 16 grudnia marszałek Sejmu Maciej Rataj, pełniący zgodnie z konstytucją obowiązki tymczasowej głowy państwa, powierzył generałowi Władysławowi Sikorskiemu misję utworzenia nowego rządu. Był to w zasadzie rząd pozaparlamentarny. Sikorski oprócz funkcji premiera przejął tekę ministra spraw wewnętrznych. Stanęło przed nim trudne zadanie ukrócenia anarchii i przywrócenia spokoju w państwie. Nowy premier rozpoczął urzędowanie od wprowadzenia stanu wyjątkowego. Już w mniej napiętej atmosferze 20 grudnia 1922 r. Zgromadzenie Narodowe wybrało na urząd prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, polityka i działacza społecznego o przeszłości raczej lewicowej. Brak poparcia większości parlamentarnej utrudniał pracę rządu Sikorskiego. W Sejmie nie było wyraźnej większości, która mogłaby utworzyć własny rząd. Układ sejmowy wymagał zawiązania koalicji bądź centroprawicowej, bądź centrolewicowej. W marcu 1923 r. rozpoczęły się pertraktacje PSL "Piast" (centrum) z Chrześcijańskim Związkiem Jedności Narodowej (prawica). 17 maja został zawarty tzw. pakt lanckoroński, w wyniku którego powstał 28 maja 1923 r. rząd centroprawicowy Wincentego Witosa. @Na skutek załamania gospodarki spowodowanego hiperinflacją jesienią 1923 r. doszło do poważnych zaburzeń robotniczych. We wrześniu strajkowali włókniarze łódzcy, w październiku proklamowano na Górnym Śląsku strajk generalny, a 3 listopada PPS ogłosiła strajk powszechny. Rząd Witosa próbował stosować politykę silnej ręki. Wobec groźby strajków kolejarzy zmilitaryzowano kolej, wprowadzono stan wyjątkowy, zakaz zgromadzeń itp. 5 i 6 listopada doszło w Krakowie do rozruchów. Walki objęły Stare Miasto, a w ich trakcie część broni oddziałów wojskowych znalazła się w rękach demonstrantów. Liczba zabitych i rannych, jak zwykle w takich okolicznościach, nie jest dokładnie znana. Stwierdzono na pewno śmierć 2 oficerów, 11 żołnierzy i 18 demonstrantów. Duża była liczba rannych. Podobne wydarzenia, choć na mniejszą skalę, miały miejsce w Tarnowie i Borysławiu. Rząd pod presją tych zajść odwołał sądy doraźne i militaryzację kolei. W odpowiedzi PPS 7 listopada wezwała robotników do zaprzestania strajku. Niemniej, sytuacja była daleka od stabilizacji. Przyczyną strajków i zajść była hiperinflacją i gwałtowny spadek płac realnych. Stabilizację w kraju można było osiągnąć jedynie przez stabilizację pieniądza. 19 grudnia 1923 r. wybitny polityk endecki, Władysław Grabski, objął urząd premiera i ministra skarbu. Reforma pieniężna przeprowadzona wiosną 1924 r., @wprowadzająca złotego, który miał zawyżony kurs w stosunku do innych walut, zmniejszyła konkurencyjność polskich towarów. Aby ją zwiększyć, starano się obniżyć koszty robocizny; przedłużono na Śląsku ustawowy ośmiogodzinny dzień pracy do 10 godzin i dokonywano redukcji zatrudnienia. Tak więc obniżka kosztów dokonywała się nie za pomocą modernizacji, tylko wymuszonego wzrostu wydajności pracy. Te posunięcia spowodowały, że Grabski stał się przedmiotem ataków ze strony partii robotniczych. Miał on także przeciwników na prawicy i w centrum. Wynikało to ze stosowanych metod uzyskiwania poparcia parlamentarnego. W Sejmie premier stosował manipulacje polityczne, a gazety opozycyjne szerzyły wieści o przekupstwie posłów, gdzie instrumentem nacisku były posady państwowe, zamówienia, koncesje itp. Grabski, atakowany z wielu stron, złożył rezygnację w listopadzie 1925 r. Mniemana korupcja była przedmiotem szczególnych ataków piłsudczyków. Choć Piłsudski odsunął się od władzy i zamieszkał jako osoba prywatna w Sulejówku pod Warszawą, zrzekając się wszystkich należnych mu pensji z tytułu pełnionych dawniej 240 Rzeczpospolita w latach 1918-1939 funkcji państwowych, jego zwolennicy znajdujący się w różnych partiach politycznych zaciekle zwalczali ówczesną "klasę polityczną", tj. głównie posłów i wyższych urzędników administracji. Mieli w tym poparcie lewicy. Odejście Grabskiego nie poprawiło trudnej sytuacji. Program naprawy przedstawiony przez Jerzego Zdziechowskiego, ministra skarbu w gabinecie Aleksandra Skrzyń-skiego, uderzał w tzw. sferę budżetową, tj. zawodowych wojskowych, urzędników państwowych oraz pracowników sektora publicznego. Spowodowało to wzrost napięcia społecznego, a dwaj socjalistyczni ministrowie koalicyjnego rządu podali się do dymisji. Rząd upadł 5 maja 1926 r