To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Na ramie zawie- szone jest brezentowe siedzenie. Siedzenie zrobione jest z dwóch dających się odłączać brezentowych pasów tworzących dno i tył siedzenia. Dziecko układa się na boku w łóżeczku, przetacza na dwa częściowo zwinięte pasy siedzenia, jeden pod plecami, dru- gi w okolicy biodra. Pasy przymocowuje się następnie na ha- kach do łańcuchów windy. Winda podnosi dziecko z wózka, a pasy odczepia się wtedy z łańcucha. Pas znajdujący się pod pośladkami dziecka może tam pozostać. 28 UŻYWANIE PROTEZY Dzieci ze szczególną zręcznością zdobywają umiejętność posłu- giwania się protezami. Nawet małe dziecko we wczesnym okre- sie ćwiczeń może zdjąć papier z lizaka, posługując się haczyka- mi swojej protezy kończyny górnej. Gdy nauczy się samodziel- nie jeść i ubierać, pisać i wykonywać wymagane w szkole czyn- ności, zainteresuj je pracą w domu. Wiele młodych ludzi posiadających protezy kończyn potrafi pływać, grać w piłkę, jeździć na wrotkach, uprawiać łucznic- two, jeździć na rowerze i nawet zwyciężać i zdobywać nagrody 360 Sprzęt w życiu codziennym w wymienionych dziedzinach sportu na tych samych zasadach co ich rówieśnicy. Młody człowiek, który stracił kończynę dol- ną, może nauczyć się tańczyć. Są i tacy, którzy grają dobrze na pianinie, mając zamiast jednej ręki protezę. Oczywiście nie każde dziecko z brakującą kończyną daje sobie tak dobrze ra- dę. Rodzice mają tu wiele do zrobienia, by dziecku pomóc osiągnąć zwycięstwo. Wzrastanie z protezą Niektórym rodzicom wydaje się, że powinni zaczekać, aż dziec- ko podrośnie na tyle, aby samo mogło zadecydować, czy używać protezy, czy też nie. Taki punkt widzenia na ogół oznacza, że sami rodzice są przeciwni noszeniu protezy, co zresztą jest nor- malne. Ale ogólnie rzecz ujmując, im wcześniej przyzwyczai się dziecko do obchodzenia się z proteza, tym lepiej ją wyko- rzysta. W miarę wzrastania proteza stanie się jakby jego czą- stką. Bez protezy nabywa nawyków i przyzwyczajeń, których musi się oduczyć, w razie gdyby później zaczęło ją używać. Jednocześnie ryzykuje zwiększenie upośledzenia i zniekształceń z powodu złamań kości, osłabienia mięśni z powodu nieużywa- nia protezy. Wcześnie zacząwszy używać protezę, dziecko wykonuje i cie- szy się wszystkimi czynnościami, jakie życie ze sobą niesie. Jeżeli dziecko urodziło się bez kończyny górnej, zastosowanie protezy z plastykową dłonią w wieku pięciu, sześciu miesięcy pobudzi jego rozwój. Posiadając dwie ręce równej długości, łatwiej mu będzie wyważyć równowagę podczas nauki siada- nia, raczkowania czy wstawania. Gdy zaczyna z rozmysłem uży- wać rąk, sztuczna dłoń na pewno będzie mu pomocna. Jedna z matek podawała, że jej synek mając osiem i pół miesiąca sztuczną dłonią odbijał piłkę i naciskał piszczące zabawki. Osiągnąwszy roczek, próbował bawić się piaskiem i gliną, umieszczając je na plastykowej dłoni mitynki, a mając 21 miesięcy, posługiwał się protezą przy jedzeniu. Używanie protezy 361 W okresie, między drugim a czwartym rokiem życia, gdy nor- malne zdolności manualne dziecka znacznie wzrastają, może ono prawdopodobnie nauczyć się używania protezy z dowol- nie otwierającym się hakiem. Może wtedy łatwo chwytać za pomocą protezy różne przedmioty, a podrósłszy — rozwinąć wiele manualnych zręczności i wykonywać czynności, które nie byłyby możliwe do przeprowadzenia przy użyciu jednej ręki. Zasady działania niewiele się wtedy zmieniają. Gdy dziecko osiąga wiek około dziesięciu lat, jego wzrastające zaintereso- wanie życiem towarzyskim i własnym wyglądem może uzasad- nić pożyteczność noszenia mechanicznej ręki i kosmetycznej rę- kawiczki. Podobnie, jeżeli dziecko nie ma kończyny dolnej, wcześnie założona proteza umożliwi mu nauczenie się raczkowania, sta- wania, chodzenia i biegania. Pierwsza proteza dla małego dziecka może być zbudowana prosto, bez zginających się po- łączeń odpowiadających stawowi kolanowemu i skokowemu. Dzieci między 14 a 18 miesiącem potrafią już zwykle stać i chodzić przy użyciu protezy. Zdobycie protezy Lekarz dziecka wystawia zlecenie na protezę dostosowaną do- kładnie do wymaganych potrzeb. Prawdopodobnie lekarz po- leci udać się do kliniki ortopedycznej. W obecnej chwili istnie- je wiele ośrodków dla osób po amputacjach, w których pracu- ją wspólnie lekarze, rzemieślnicy, wykonujący protezy, instruk- torzy nauki używania protez oraz inni specjaliści. Wystawiając zlecenie na protezy, specjalista bierze pod uwagę wiek dziecka i jego stopień rozwoju oraz inne fakty dotyczące amputacji. Jeżeli dziecko nie 'ma nóżki, czy amputacji dokonano powyżej, czy poniżej kolana? W przypadku brakującej ręki — powyżej czy poniżej łokcia. Jak długi jest kikut? Czy dziecko jest w do- brej kondycji? Czy nie ma przykurczów, które utrudniłyby mu używanie protezy? 362 Sprzęt w życiu codziennym Doświadczenie ośrodków amputacyjnych potwierdza przy- puszczenie, że dzieci chętnie i z pożytkiem używają, protezy: Jeżeli proteza jest dobrze dopasowana i spełnia praktyczne zadanie na określonym etapie rozwoju dziecka. Jeżeli fizjote- rapia okaże się potrzebna, dostępna będzie do poprawienia sprawności kikuta, okolicznych mięśni i stawów. Jeżeli dziecko będzie mogło poćwiczyć i nauczyć się używać protezy