To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Daleka droga Opisujc nastpstwa [mierci Cooka, opieraBem si na dziennikach jego ludzi, przede wszystkim Charlesa !V53:5'0, Jamesa Kinga i Davida Samwella. W opisach traktowania zmarBych przez Hawajczyków posBu- 598 giwaBem si gBównie pracami Marshalla Sahlinsa i Rogera Rose'a. Infor- macje do przegldu kariery i spu[cizny Cooka zaczerpnBem z wielu zródeB, szczególnie pracJ.C. Beaglehole'a i Bernarda Smitha. PóBnocno-zachodni Pacyfik. TydzieD z |ycia prostego marynarza Dla szczegóBów dotyczcych okrtu Cooka najlepszym zródBem jest HM. Bark Endeavour Raya Parkina, zarówno je[li chodzi o szczegóBowe rysunki Parkina, jak i informacje na temat osiemnastowiecznej |eglugi morskiej. Przydatne s tak|e publikacje H.M.Bark Endeavour Foundation i jego historyka Antonii Macarthur; strona internetowa fundacji ma adres www.barkendeavour.com.au. Narodowe Muzeum Morskie w Sydney, we wspóBpracy z Bibliotek Narodow Australii, wydaBo znakomity CD-ROM Endeavour, Bczcy fragmenty z dziennika z grafik pokazujc okrt i odwiedzane przez niego ldy. Na temat badania i sporzdzania map dla Pacyfiku istniej dziesitki ksi|ek. Do najbardziej dla mnie przydatnych zaliczam The Ex-ploration ofthe Pacific J.C. Beaglehole'a i New Found Lands Petera Whit-fielda. ZBo|ony temat kartografii i nawigacji potraktowaBem bardzo przelotnie - dla zainteresowanych dalsz lektur na ten temat najlepszym wprowadzeniem jest The Mapmakers Johna Noble'a Wilforda. Rough Medicine Joan Druett podaje wiele ponurych szczegóBów na temat zdrowia i diety na okrcie. Najbardziej wyczerpujcym studium tematu w odniesieniu do Cooka jest esej Sir Jamesa Watta, brytyjskiego chirurga okrtowego, zatytuBowany Medical Aspects and Conseuen-ces ofCook's Voyage opublikowany w Captain James Cook and His Times Fishera i Johnstona. Aforyzm zacytowany na pocztku rozdziaBu pochodzi z Between the Devil and the Deep Blue Sea Marcusa Redikera. Tahiti. Sic transit Venus Na Bora-Bora. Wciska kit Nie czytam do[ dobrze po francusku, by móc wypowiada si na temat licznych napisanych w tym jzyku tekstów dotyczcych Tahiti i ssiednich wysp. W[ród prac przetBumaczonych i napisanych po angielsku za szczególnie u|yteczne uwa|am: Ancient Tahiti Teuiry 599 Henry'ego, Bougainville in Tahiti Etienne Taillemite'a, Sacred Stones and Rites Jose Garangera oraz French Explorers in the Pacific Johna Dun-B>35'0. Tahiti: A Paradise Lost Davida Howartha stanowi znakomity przegld europejskich kontaktów i ich bezpo[rednich rezultatów. SkorzystaBem tak|e z wywiadów z dwoma naukowcami z Universite de la Polynesie Francaise na Tahiti - Sandhy Patelem i Serge'em Duni-sem, a tak|e z doradc rzdu Alexandre'em Ata i dziennikarzem Alem 3V?A5'5B. Nowa Zelandia. Wci| jeszcze wojownicy Jak na tak niewielki kraj, Nowa Zelandia wydaje ogromn liczb wybitnych historyków. PozaJ.C. Beaglehole'em jest jeszcze James Be-lich, którego ksi|ka Making Peoples jest klarown, wcigajc i wywa|on histori Nowej Zelandii do koDca dziewitnastego wieku. Two Worlds Ann Salmond to perBa innego rodzaju: ogromnie szczegóBowe, niemal mikroskopowe spojrzenie na pierwsze kontakty Maorysów i Pakeha, w znacznej mierze dotyczce podró|y Cooka