Rep...

Jugos�awii) 102,3 10630� Belgrad republika zwi�zkowa 4262d 1 2 3 4 5 6 Lichtenstein 0,2 31 Vaduz monarchia konstytucyjna � Litwa 65.2 3710 Wilno republika � Luksemburg 2.6 420 Luksemburg monarchia konstytucyjna 24698 �otwa 64,5 12470 Ryga republika � Macedonia 25,7 12190 Skopie republika � Malta 0,3 373 Valletta republika 63651 Mo�dawia 33,7 4310� Kiszyni�w republika � Monako 0,002 32 Monako monarchia konstytucyjna � Niemcyc 357,0 82070 Berlin republika zwigzkowa 24585' Norwegia 323,9 4410 Oslo monarchia konstytucyjna 24854 Polska 312,7 38650 Warszawa republika 2041 Portugalia 92,4 19809 Lizbona republika 6991 Rosyjska Federacja (w tym cz. europ.) 17075,4 4425,2 148705 � Moskwa republika zwigzkowa � Rumunia 238,5 22570 Bukareszt republika � San Marino 0,006 25 San Marino republika � S�owacja 49,0 5380 Bratys�awa republika � S�owenia 20,3 1990 Lubiana republika � Szwajcaria 41,3 6380 Berno republika zwigzkowa 33819 Szwecja 450,0 8850 Sztokholm monarchia parlamentarna 27498 Ukraina 603,7 150700 Kij�w republika � Watykan 0,0004 1 - pa�stwo ko�- cielne � W�gry 93,0 10150 Budapeszt republika 2982 Wielka Brytania 244,1 58200 Londyn monarchia konstytucyjna 17596 W�ochy 301,3 57780 Rzym republika 189211 Terytoria autonomiczne Alandzkie, Wyspy 1,5 25 Maarian- hamina autonom. prow. Finlandii � Gibraltar 0,01 27� terytorium za- le�ne W. Brytanii � 10 1 2 3 4 5 6 Ma� 0,6 70� Douglas dependencja korony brytyjskiej � Normandzkie, Wyspy 0,2 140� Saint Peter Port dependencja korony brytyjskiej � Owcze, Wyspy 1,4 50� Thorshavn autonomiczna cz�� Danii � Svalbard i Jan Mayen 61,229 4� Longyearbyen posiad�o�ci Norwegii � " 1991; b siedzib� rz�du jest Haga; c Serbia i Czarnog�ra; d 1990; e w granicach od 1990 z siedzib� rz�du w Bonn, f RFN w granicach sprzed 3 X 1990; 8 tylko w okresie zimowym; produkt materialny netto w dolarach USA;' 1989, p�niej szacunkowo. �r�d�o: - Nowa Encyklopedia PWN, Warszawa 1995, s. 285. - Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 1998, Warszawa 1998, s. 571-572. - Ma�y Rocznik Statystyczny 1999, Warszawa 1999, s. 364. - Leksykon pa�stw �wiata, Warszawa 1998, s. 30-42. Europ� zamieszkuje ponad 729 min ludzi, co stanowi 13,4% ludno�ci �wiata. W por�wnaniu z innymi cz�ciami �wiata w Europie przyrost naturalny ludno�ci jest niewielki. Przeci�tna g�sto�� zaludnienia Europy bez europejskiej cz�ci Rosji jest stosunkowo wysoka i wynosi 97 os�b na km2. Jest ona dwukrotnie wi�ksza od przeci�tnej �wiatowej. Zaludnienie w Europie jest zr�nicowane. Najwi�ksze maj� nast�puj�ce pa�stwa: Holandia, Belgia, Niemcy, Wielka Brytania (dochodzi ono od 200-350 os�b na km2). Na ca�ym kontynencie demografowie zauwa�aj� ci�g�y ruch ludno�ci; polega on g��wnie na przemieszczaniu si� ze wsi do miast. Drugie typowe zjawisko to starzenie si� ludno�ci, tj. proporcjonalne w stosunku do ubieg�ych stuleci zmniejszanie si� przyrostu naturalnego. Aktualnie na ca�ym kontynencie wyst�puj� szeroko rozumiane procesy integracyjne, zmierzaj�ce do �cis�ej jedno�ci pa�stw europejskich, przy jednoczesnym zachowaniu ich to�samo�ci narodowej, kulturowej, obyczajowej, etnicznej i religijnej. Historia Europy to proces nies�ychanie burzliwy, kt�ry do ko�ca nie zosta� zbadany, szczeg�lnie dzieje najnowsze i wsp�czesne (Calvocoressi 1998). Europa to nie tylko kontynent w rozumieniu geograficznym czy poli- tycznym. Europa jest r�wnie� poj�ciem cywilizacyjno-kulturowym, bowiem z kontynentu tego wywodz� si� korzenie wielu historycznych i wsp�czesnych cywilizacji zar�wno humanitarnych, jak i totalitarnych, takich jak faszyzm lub komunizm. Tu te� tragiczne do�wiadczenia pierwszej i drugiej wojny �wiatowej doprowadzi�y do powstania wielu instytucji o charakterze jednocz�co-wsp�lnotowym, co widoczne jest tak�e w Polsce. Chodzi przede wszystkim o to, aby w przysz�o�ci unikn�� dra- 11 mat�w i tragedii znanych z wcale nie tak odleg�ej historii Europy. Ale czy to jest mo�liwe? � zapytuje angielski uczony Norman Davies (1998). Rozw�j ludno�ci Europy Rok Ludno�� w min Rok Ludno�� w min 1100 50 1940 541 1650 100 1950 539 1750 140 1960 592 1800 187 1970 645 1850 266 1980 982 1900 401 1990 710 1920 450 1992 717 1997 729 2000 732 prognozy �r�d�o: - Nowa Encyklopedia PWN, Warszawa 1995, s. 291. � Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 1998, Warszawa 1999, s. 566. � Internet. Wydaje si�, �e niezale�nie od woli wielu polityk�w tendencje zmie- rzaj�ce do jedno�ci Europy s� nies�ychanie silne. Wolno, ale ziszcza si� idea francuskiego filozofa J.J. Rousseau, kt�ry ponad dwie�cie lat temu pisa�, �e nie ma ju� Francuz�w, Niemc�w i Hiszpan�w, a nawet Anglik�w, lecz tylko Europejczycy. Jednak�e � pomimo up�ywu czasu i dra- matycznych do�wiadcze� � daleko jest jeszcze do wsp�lnej Europy, chocia� wydaje si�, �e wszyscy tego pragn�. Wsp�cze�nie niezale�nie od r�nych okre�le�, np.: �on jest Europejczykiem", �tu jest Europa", samo poj�cie �Europa" zawiera w sobie najwi�cej tre�ci politycznych, uwa�anych za synonim owej nie istniej�cej, ale upragnionej harmonii i jedno�ci ludzi, narod�w i pa�stw na tym kontynencie