To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
82. Ćwiczenie oddechowe wspomagane. Ryć. 81. Ręce ćwiczącego ułożone w "łyżeczkę", Rvc. 82. Ryć. 83. Ćwiczenie oddechowe: a - dmuchanie w kartkę papieru, b - dmuchanie przez rurkę w napełnioną wodt( butelką. 79 Ryć. 84. Ćwiczenie odde chowe przeponą. Ryć. 85. Ćwiczenie bierne kończyny górnej. i jej cofanie. Są to ćwiczenia bardzo ważne, gdyż pacjenci z uszkodzeni rdzenia kręgowego i następowym porażeniem mięśni międzyżebrowych oddychają głównie przeponą. Dla utrzymania pełnego zakresu mchów w stawach porażonych koni prowadzi się ćwiczenia bierne. Ruchy biernt rozpoczyna się od stawów położi nych obwodowo (dystalnie). Przy wykonywaniu ćwiczeń biernych zwraca się uwagę na prawidłowy chwyl, stabilizacje, docisk na staw oraz liczbę powtórzeń (3ft-40). BO 6 - ĆViczenia usprawniające R\c. 86 Hl Ryć. 86. Ćwiczenie bierne k o nuży n y dolnej. Ryć. 88. Wsiawanie z łóżka przy pomocy osoby drugiej. Ryć. 87, Skuiki nieprawi-dtowesia ćwiczenia. Należy pamiętać, aby nie przenosić ruchu przez dwa stawy ora? nie forsować ruchu przeciwnego spastycznie napiętym mięśniom, gdyż może dojść do ich uszkodzenia (ryć. 85-87). Po ćwiczeniach sadzamy chorego na wózku, pamiętając o zabezpieczeniu pośladków poduszką z gąbki lub siemienia. Jeśli z jakichś powodów nie można chorego posadzić na wózku, to należy go umieścić na złożonej wersalce lub w fotelu obszytym materiałem. v 83 Rye. 89. Sadzanie chorego na wózek przy pomocy dwóch osób. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU CZĘŚCIOWEGO USZKODZENIA RDZENIA KRĘGOWEGO W ODCINKU SZYJNYM W częściowych uszkodzeniach rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym prowadzi się ćwiczenia czynne i oporowe mięśni nieporażonych oraz ćwiczenia bierne mięśni porażonych. Wszędzie tam natomiast, gdzie są napięcia mięśniowe, prowadzi się ćwiczenia wspomagane oraz ćwiczenia w odciążeniu. Przy napięciach mięśniowych i ruchach śladowych ważny jest dobór obciążenia wysiłkiem. Zasada, jest ćwiczenie chorego z obciążeniem będącym ok. 70% jego możliwości. Podczas wykonywania ćwiczeń należy pamiętać, że każdy ruch ma 3 fazy: początkowa, środkowa i końcową. Pierwszą fazę, najtrudniejszą, wykonuje osoba nadzorująca ćwiczenia, drugą powinien wykonać ćwiczony, a trzecią wykonuje się wspólnie. Uwaga! Zbyt intensywnymi ćwiczeniami można spowodować zakwaszenie mięśni, których objawem jest ból towarzyszący ruchowi. Ból zniechęca chorego do wykonywania ćwiczeń, lub też ćwiczy on z mniejszym obciążeniem, a najczęściej przerywa je na 2-3 dni. Zbyt częste przerwy w ćwiczeniach są niebezpieczne, gdyż mogą spowodować wtórne zaniki mięśniowe i przykurczę stawów. U pacjentów z częściowym urazem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym wskazane są: terapia zajęciowa, nauka chodzenia i ćwiczenia samoobsługi. Chory powinien być maksymalnie zachęcony i nakłaniany do wykonywania codziennych czynności. i Ryć. 90. Ćwiczenie samoobsługi. Należy pamiętać, że wszelkie przerwy w sadzaniu chorego pociągają za sobą zmniejszenie jego ogólnej wydolności, spłycenie oddychania oraz obniżenie ciśnienia krwi. Podczas przesadzania chorego z łóżka na wózek lub fotel pomocne jest blokowanie kolan; dzięki temu może to zrobić jedna osoba (ryć. 88). Jeśli chory jest cięższy, to do przenoszenia go 7 łóżka na wózek lub fotel konieczne są 2 osoby. Jedna staje za plecami chorego i chwyta go za przedramiona, druga zaś podtrzymuje pod kolana (ryć. 89). W czasie siedzenia na wózku przeprowadza się z chorym zajęcia zgodnie z zainteresowaniami oraz ćwiczenia samoobsługi (ryć. 90). 84 POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU USZKODZENIA RDZENIA KRĘGOWEGO W ODCINKU PIERSIOWO-LĘDŻWIOWYM Uszkodzenia w odcinku piersiowo-ledźwiowym powodują uszkodzenia kończyn dolnych, a górne pozostają sprawne. Dobór ćwiczeń i ich intensywność zależą od urazu, sprawności i możliwości chorego. Prowadzi się ćwiczenia bierne mięśni porażonych, ćwiczenia oporowe i1 czynne mięśni sprawnych, ćwiczenia ogólnokondycyjne: z pitką, sprężynami, naukę chodzenia z balkonikiem oraz o kulach. Wszystkie czynności w samoobsłudze chory ma wykonywać sam. Paraplegicy z reguły pracują i uczą się, uprawiają sport, turystykę, zajmują się rolnictwem, jeżdżą samochodami, a nawet prowadzą traktory. Bywa, że usprawnianie opóźniają powikłania, którymi są: odleżyny, skostnienia okołostawowe oraz zapalenie żył. Przy odleżynach stosuje się ćwiczenia w pozycjach izolowanych. W przypadku skostnień okołostawowych wskazane 85 Ryć. 91. Sprzęt do usprawniania. jesl lylko unikanie forsownych ćwiczeń dużych stawów, zaś przy zapaleniu żył trzeba na kilka dni przerwać ćwiczenia obrzękniętej kończyny. Ćwiczenia bierne kończyn dolnych zostały omówione w rozdziale urazów rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym. Monika Julia Zatursku UŻYTKOWANIE APARATÓW ORTOPEDYCZNYCH l PROTEZ W leczeniu dysfunkcji, uszkodzeń i wad narządu ruchu konieczne nierzadko jest stosowanie specjalnych aparatów umożliwiających zarówno zapobieganie, jak i doleczanie, zaś niekiedy zastępujących bądź uzupełniających brakujące odcinki narządu ruchu (protezy). Ryt. 92. Ćwiczenia ogólno-kondycyjne. KULE, LASKI, BALKONIKI Wymienione wyżej przedmioty ortopedyczne służą do podpierania, utrzymywania równowagi i przenoszenia masy ciała w przypadkach uszkodzeń kończyn dolnych i mięśni tułowia. Pomoce ortopedyczne stosuje się u pacjentów ba_dż przejściowo (czasowo), np. do chwili zrośnięcia złamanych kości, bądź też slale, np. przy porażeniach kończyn dolnych. Dla chorych, którzy tylko czasowo posługują się kulami, laskami lub balkonikiem, dobór ich nie ma aż tak dużego znaczenia. Jednak i tu, choć rzadko, wadliwe zastosowanie kuł może spowodować niepotrzebne powikłania, jak niedowład lub porażenie kończyny górnej, utrwalenie złych stereotypów ruchowych itp. Chorzy, którzy maja się posługiwać kulami, laskami i balkonikami na stale, wymagają bardzo starannego ich doboru. Dotyczy to zarówno rodzaju kuł i lasek, jak też ich długości i wysokości (balkoniki). Pomoce ortopedyczne dobiera się w zależności od wskazań, ogólnej kondycji i sprawności pacjenta, siły jego kończyn górnych oraz zakresu ruchu w stawach. Wysokość lasek oraz kuł łokciowych powinna być tak dobrana, aby przy oparciu się na nich zgięcie kończyny w stawie łokciowym wynosiło 20\ Trzeba wiedzieć, że zbyt długa laska zwiększa wymagania w stosunku do mięśnia trójgłowego ramienia, dając niewystarczające podparcie; sytuacja ta zwiększa też obciążenie stawu nadgarstkowego