To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Ciałem Fallicznym wytwarza się jako pierwsze rozwinięcie (=Vikrti) z Ciała Przyczynowego. Stanowi je Umysł jako „narzędzie wewnętrzne (=Antah-karana), razem z „zewnętrznymi narzędziami" (=Bahya-karana), czyli Zmysłami (=Indriya) i ich Nadzmysłowymi Obiektami (=Tanmotra). Grube Ciało stanowi przedmiot zmysłowej percepcji, i wywodzi się z Ciała Subtelnego. Tak więc, Ciało Subtelne jest Ciałem Umysłowo-Perce-pcyjnym. Atrybutami Umysłu są Cit, Buddhi, Ahamkara i Manas, za pomocą których Jiva wie, postrzega i chce. Treściwe ujęcie tych i innych terminów tantryckich, odnoszących się do organizacji psychonerwowej człowieka, jest zadaniem nader trudnym. Zacznijmy od stwierdzenia, że na doznającego Dźiwatmę oddziaływują twory otoczenia zbudowane z 5 Żywiołów na 5 różnych sposobów. Powoduje to zachodzenie w nim percepcji słuchowych, dotykowych i czuciowych, wzrokowych, smakowych i węchowych. Umożliwiają one określanie różnych jakościowych atrybutów poszczególnych tworów. Wszakże, przyjmuje się również występowanie ogólnych kategorii percepcyjnych, czyli właśnie w/w tanmatr, np. tanmatra dźwięku jako takiego. Dlatego tanmatry nazywane są „generaliami poszczególności zmysłowych" albo Subtelnymi Żywiołami (Suksma Bhuta), bo Żywioły odpowiadają zmysłom. Mogą być one doświadczane tylko ponądzmysłowo w trakcie procesu jogi. Poszczególne, jednostkowe jakoścf zmysłowe pochodzą więc z kategorialnych tanmatr. Z kolei wyróżnia się 10 Indrijów, a mianowicie: 5 organów percepcji zmysłowej (=Jńanendriya), tzn. słuch, skórę, oko, język i nos oraz 5 odpowiadających im organów działania (=Karmendriya), czyli efektorów reagujących na percepcje - usta, narządy rozrodcze, odbytnica, ręce i nogi, a więc funkcje mówienia, prokreacji, wydalania, manipulacji i lokomocji. Same Indrije, to nie tylko organy fizyczne, ile uzdolnienia percepcyjne umysłu, działającego poprzez te pierwsze jako swe narzędzia. Dlatego człowiek w transie hipnotycznym może doznawać percepcji odnośnych zmysłów, nie mówiąc już o joginie, który używa swych uzdolnień percepcyjnych bez odpowiadających im organów recepcji. . Idąc dalej, świadoma percepcja zmysłowa może zachodzić tylko przy współudziale uwagi (=Alocana), zaś przywoływanie pamięci dopiero co nabyte rozpoznanie odbywa się za pomocą uzdolnienia świadomości, które nazywa się Citta; tymczasem Cinta, to kontemplacja tego, co z pamięci zostało wydobyte. Wiadomo też, że w każdej chwili występuje ogromna mnogość percepcji. Musi więc zjawić się ich selekcja, a ponadto wszystko się zaczyna od wrażeń elementarnych, które muszą być organizowane w całości obrazowe (syntetyzacja). Wreszcie, percepcjom towarzyszą motywujące do działania emocje. Wszystkie te funkcje są normalnie zautomatyzowane i one to właśnie są czynnościami „niższego" umysłu, czyli Manas. Jednakże ani Indrije, ani Manas nie są w stanie same z siebie doprowadzić do uświadomienia sobie percepcji. Do tego potrzebna jest funkcja Ahamkara, tj. „wiązania z Ja", z poczuciem jednostkowej samoidentyfikacji. Jest to ośrodek centralny świadomości, który umożliwia wyodrębnienie jej indywi-dulnej, osobistej części, oraz przyswojenie „Ja" uzyskanych rozpoznań. Ale, także i sama jedynie Ahamkara tu nie wystarczy, bo musi jeszcze nastąpić ich intelektualne, rozumiejące określenie, co z kolei należy do funkcji Umysłu jako Buddhi. Powiada się, że Ahamkara jest źródłem „samowywyższania się", bowiem uważa się za własne różne percepty lub koncepty. Kiedy więc percepcje są przejęte przez Manas i konceptualizowane przez Buddhi, to Ahamkara mówi: „Oto Ja jestem tym, który postrzega". Buddhi właściwie dysponuje mocą woli (Iccha), rozbudzając pamięć i powodując jej modyfikowanie; wchodzi tu w rachubę zarówno pamięć nabywana w czasie indywidualnego życia, jak i pamięć karmiczna z poprzednich wcieleń, Jeśli idzie o trzy guny, to Sattwa dominuje w Buddhi, Rajas w Ahamkarze i Manas, a Tamas w Indrijach i ich przedmiotach. Ostatecznie więc, zasadniczymi funkcjami Ciała Subtelnego są obiekty zmysłowe, pochodzące z tanmatr, i oddziaływujące na Indrije, które są przejmowane organizująco i motywująco przez Manas, odnoszone do jaźni przez Ahamkarę i określane konceptualnie przez Buddhi. Ten ostatni jest oświetlany przez Cit, która jest Puruszą. Za wyjątkiem tej ostatniej, są to: takości - tattwy, będące modyfikacjami Prakrti i stanowiące wyposażenie Atmana. Dlatego powiada się. że Ciało Subtelne jest utworzone przez „17", czyli Buddhi + Ahamkara, Manas, 10 Indrijów i 5 Tanmatr. Cała ta „17-tka" jest substancjalnie Praną. Prana ożywia i integruje zarówno Ciało Subtelne, Jak i Pokarmowe. Dżiwatma dysponuje więc indywidulną Praną, zawartą w jego ciele. Z kolei, Praną Kosmiczną dysponuje Brahma. Wszystkie istoty - bóstwa, ludzie, zwierzęta etc. istnieją tak długo dopóki Prana jest wewnątrz ich ciał i ona to wyznacza długość ich życia. Odnośnie natury Prany występują w Indiach bardzo różne poglądy, których nie będziemy tu streszczać. Przyjmijmy, że jest to energia życiowa, jednorodna i niepodzielna na części, ale przenikająca wszystkie składniki organizmu, ożywiając je jako ich „wewnętrzna dusza"