To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Uczy nas również, że każda ćwiartka ewoluuje i dlatego psychologia integralna śledzi ten rozwój w każdej jednostce. Dla psychologii integralnej oznacza to, że na dostępnych nam podstawowych poziomach świadomości należy starannie określić różne linie rozwojowe. Przez poziomy, fale Wielkiego Gniazdowego Układu (ciało, umysł, dusza, duch) biegnie wiele różnych linii, strumieni roz- wojowych (poznawczy, moralny, estetyczny, afektywny, potrzeb, utożsamień, perspektyw itd.). Zadaniem psychologii integralnej jest śledzenie sposobu, w jaki wszystkie te fale i strumienie rozwijają się w danej jednostce. Ów całościowy obraz nazwaliśmy „psychografem integralnym" (zob. ii. 2 i 3). To podejście pozwala nam w bardzo ogólny sposób określić ewoluujące strumienie indywidualnej świadomości, gdy przechodzą przez coraz głębsze, coraz wyższe fale, od ciała przez umysł i duszę do ducha, od prekon przez kon i postkon do post-postkon. Pozwala nam również łatwiej odkryć „lepkie punkty" — patologie, uszkodzone ful-krum, błędy rozwojowe, oderwane podosobowości, oddzielone aspekty świadomości — i poprzez lepsze zrozumienie ich genezy i struktury skuteczniej sobie z nimi radzić. Chociaż różne rodzaje patologii i terapii różnią się istotnie (z powodu jakościowo odmiennej architektury każdej podstawowej fali), mimo to wszystkie próbują nam uświadomić problem, dzięki czemu może on włączyć się ponownie w bieżący nurt holarchicznego objęcia, nieustannie pogłębiający się rozwój, który jest ewolucją świadomości od poziomu przedpersonalnego przez personalny do transpersonalnego, od podświadomości przez świadomość do nadświadomości. Ewolucja nie oddziela nas od reszty Kosmosu, lecz łączy nas z nią: te same strumienie, które stworzyły ptaki z pyłu i poezję ze skał, tworzą ego z id i mędrców z ego. Ewolucja w każdej ćwiartce jest Duchem--w-działaniu wyrażonym w ten sposób, operującym poprzez łagodną perswazję w wielkim morfogenetycznym polu wciąż poszerzającego się objęcia. Ewolucyjny strumień Kosmosu — ta wielka Rzeka Erosa, łącząca ludzkie i pozaludzkie holony w wiecznie płynącej pieszczocie — jest Miłością poruszającą słońce i inne gwiazdy. A trwałe osiągnięcia modernizmu, który ukazał rozróżnienie i ewolucję Wielkiej Trójki, pozwalają nam prowadzić tę ewoluującą Miłość przez jej wiele fal i strumieni. Od postmodernizmu Dzięki modernistycznemu rozróżnieniu obszarów wartości postmodernizm mógł jasno ujrzeć wzajemne powiązanie czterech ćwiartek. Każde zdarzenie obiektywne ma komponenty subiektywne i intersubiektywne; każdy holon ma cztery ćwiartki. Świat nie jest wyłącznie obiektywnym, Prawostronnym zjawiskiem — ma również immanentną głębię, świadomość, wnętrze, światy Lewej Ręki w całej ich wspaniałości. Kon-struktywizm oznacza, że świadomość nie tylko odzwierciedla świat, lecz pomaga go konstruować. Kontekstualizm oznacza, że holony zawierają się jedne w drugich, bez końca. Integralna aperspektywiczność oznacza, że wszystkie dostępne ludziom perspektywy muszą być zawarte w integralnym ujęciu. Kosmos jest nieskończenie holoniczny — oto przesłanie postmodernizmu. Oznacza to, że prowadząc studia integralne, musimy się bardzo troszczyć, żeby te ważne rozróżnienia modernizmu były rzeczywiście zintegrowane, żeby Wielka Trójka się nie rozleciała, żeby do tego obrazu nie wkradł się subtelny redukcjonizm, wnosząc ze sobą holizm płaskiej ziemi, i żeby każde podejście do świadomości rzeczywiście było podejściem typu 1-2-3, obejmującym i na równi poważającym opisy świadomości pierwszej, drugiej i trzeciej osoby: opisy pierwszej osoby, czyli fenomenologiczne opisy strumienia świadomości, tak jak jest on bezpośrednio doświadczany przez daną osobę (Górna Lewa), komunikację tych faktów w drugiej osobie, osadzoną w określonych strukturach lingwistycznych, światopoglądach i dalszych kontekstach (Dolna Lewa), naukowe opisy w trzeciej osobie odpowiednich mechanizmów, systemów i sieci materialnych, od struktur mózgu do systemów społecznych (Prawa Ręka). To podejście „wszystkich ćwiartek" jest pierwszym krokiem do autentycznie integralnego modelu. Drugi krok stanowi podejście „wszystkich poziomów", które bada etapy rozwoju świadomości pierwszej, drugiej i trzeciej osoby. Inaczej mówiąc, bada fale i strumienie, poziomy i linie we wszystkich ćwiartkach.3 Rezultatem jest podejście do studiów integralnych obejmujące „wszystkie poziomy, wszystkie ćwiartki", pełne spektrum dyscyplin — naukę, historię, religię, antropologię, filozofię, psychologię, edukację, politykę, biznes. W odniesieniu do jednostki rezultatem jest psychologia integralna, terapia integralna oraz integralna, przemieniająca praktyka. Przebudzenie Ducha-w-działaniu Gdyby udało się stworzyć podejście „wszystkich poziomów, wszystkich ćwiartek", wówczas zintegrowalibyśmy niektóre bardziej trwałe prawdy przedmodernizmu (wszystkie poziomy), modernizmu (wszystkie ćwiartki) i postmodernizmu (wszystkie poziomy, wszystkie ćwiart- ki). Chociaż w tej książce koncentrowałem się szczególnie na psychologii integralnej, moim celem było podejście integralne w ogólności. Próbowałem wziąć to, co najlepsze, nie tylko z dzisiejszych szkół, lecz również z przedmodernistycznych, modernistycznych i postmodernistycznych wglądów, odrzucając równocześnie ich ekstremistyczne wypaczenia. Jak powiedziałem we wprowadzeniu, tego typu podejście rozpocząć można tylko od najogólniejszych uogólnień — można by powiedzieć, wręcz oburzających uogólnień—jeśli jednak mamy rozpocząć przedsięwzięcie, od czegoś musimy zacząć, a moim zdaniem tego typu podejście jest równie dobre, jak każde inne