To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
70% wszystkich œrodków funduszy strukturalnych; kryterium wyró¿nienia obszarów objêtych tym zakresem pomocy jest limit 75% przeciêtnej rozwoju Unii (wskaŸnik poziomu produktu krajowego brutto na jednego mieszkañca); na podstawie tego obiektywnego kryterium dokonywane jest wyró¿nienie regionów objêtych pomoc¹, ich lista ustalona zosta³a w decyzji Komisji. Wed³ug Eurostatu przeciêtny wskaŸnik w krajach cz³onkowskich Unii wzrós³ z 68% w 1988 r. do 79% w 1999 r. Uprawnionymi do pomocy w ramach celu nr 1 s¹ obecnie nieliczne kraje Unii. Dla Polski poziom minimum nie zosta³ osi¹gniêty przez ¿adne z 16 województw, gdy¿ wynosi³ on w 1997 r., z uwzglêdnieniem si³y nabywczej z³otego, jedynie 34% przeciêtnej poziomu ¿ycia mieszkañców dla 15 krajów Unii, w 1999 r. 39% œredniej UE, w 2002 r. powiêkszy³ siê do 40%, w 2003 r. zaœ — 42%9. Na cel nr 1 przeznacza siê œrodki wszystkich funduszy strukturalnych (wymienionych ni¿ej). Przyst¹pienie do UE od 1 maja 2004 r. dziesiêciu nowych krajów spowodowa³o zwiêkszenie liczby regionów objêtych zakresem pomocy celu nr 1, a jednoczeœnie œredni poziom PKB na mieszkañca obni¿y³ siê o 12,5%. Kraje objête dotychczas pomoc¹ wskutek tzw. efektu statystycznego pozostan¹ poni¿ej œredniej 75%; Komisja zdecydowa³a na objêcie tych regionów wygasaj¹c¹ pomoc¹ przejœciow¹ (ang. —phasing out assistance). • Cel nr 2 — obejmuje dzia³ania dotycz¹ce konkurencyjnoœci regionalnej i koncentruje œrodki w regionach wymagaj¹cych przebudowy obszarów stoj¹cych wobec problemów strukturalnych i restrukturyzacji przemys³u oraz znajduj¹cych pejskiego Funduszu Ukierunkowania i Gwarancji Rolnych w rozporz¹dzeniu Rady z 17 maja 1999 r. — nr 1275, Finansowego Instrumentu Ukierunkowania Rybo³ówstwa w rozporz¹dzeniu Rady z 21 czerwca 1999 r. — nr 1263. Wymienione fundusze omówione zosta³y ni¿ej. 9 Polska jest na 11 miejscu w Europie (za Dani¹, której liczba mieszkañców jest oœmiokrotnie niniejsza ni¿ Polski), jeœli zaœ wzi¹æ pod uwagê si³ê nabywcz¹ z³otego w Polsce, poziom ten jest przesz³o dwukrotnie wy¿szy (317,6 mld euro) i wówczas plasujemy siê za Niemcami, Francj¹, Wielk¹ Brytani¹, W³ochami, Hiszpani¹ i Holandi¹; jednak¿e wœród dziesiêciu najubo¿szych regionów pañstw kandyduj¹cych do Unii w 1999 r. piêæ to województwa polskie: œwiêtokrzyskie (24%), lubelskie i podlaskie (25%), podkarpackie oraz warmiñsko-mazurskie (26%), a tylko region Pragi (119%) oraz Bratys³awy (96%) przekracza poziom 75%; dlatego te¿ Polska zakwalifikowana zosta³a do trzeciej, najubo¿szej grupy krajów wœród pañstw europejskich (w pierwszej grupie wystêpuje 12 krajów cz³onkowskich — poza Grecj¹, Hiszpani¹ i Portugali¹, w których poziom PKB na mieszkañca jest ni¿szy ni¿ przeciêtny, w drugiej, gdzie wskaŸnik ten wynosi oko³o 80% przeciêtnego poziomu krajów, poza wymienionymi krajami wystêpuje Cypr, Malta, Czechy i S³owenia oraz w trzeciej grupie krajów, o liczbie ludnoœci wynosz¹cej 16% wszystkich krajów europejskich, wynosi on oko³o 40%). 278 V. Finansowanie rozwoju regionalnego siê w najtrudniejszej sytuacji. S¹ to regiony dotkniête upadkiem przemys³u, us³ug i rybo³ówstwa oraz obszarów wiejskich i zurbanizowanych, prze¿ywaj¹ce regres spo³eczno-ekonomiczny, a tak¿e maj¹ce problemy zwi¹zane z adaptacj¹ do zmienionych warunków. Przy okreœlaniu kryteriów wsparcia bierze siê pod uwagê stopê bezrobocia oraz udzia³ zatrudnienia w przemyœle, w obszarach wiejskich zaœ s³abe zaludnienie obszarów lub udzia³ zatrudnienia w rolnictwie. Komisja ustali³a w drodze decyzji limity ludnoœci objête tym celem. W ramach tego celu wsparcie otrzymuj¹ podregiony (odpowiedniki dawnych województw — NUTS 3) ze œrodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Socjalnego (omówionych ni¿ej). • Cel nr 3 — ma uk³ad horyzontalny (pomoc mo¿e byæ udzielona w dowolnym obszarze UE), dotyczy aktywizowania i unowoczeœniania rynków pracy, promocji, tworzenia i modernizowania systemów szkolenia, polityki zwalczania d³ugookresowego bezrobocia, ochrony grup spo³ecznych zagro¿onych wykluczeniem z rynku pracy. Polska objêta jest w szczególnoœci polityk¹ dotycz¹c¹ celu nr 1. W finansowaniu programów zwi¹zanych z tym celem bior¹ udzia³ wszystkie fundusze strukturalne. Cel nr 3 w przysz³oœci mo¿e nabraæ w Polsce szczególnego znaczenia w zwi¹zku z wysokim bezrobociem, zw³aszcza objêciem w dalszej perspektywie finansowania wspó³pracy transgranicznej, jako dziedziny o wysokiej wartoœci dodanej. Wsparcie dzia³añ tego celu pochodziæ mo¿e tylko z Europejskiego Funduszu Socjalnego