To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Czynności te opisano w rozdziale 13. Również młodsi udarowcy, kiedyś uprawiający sporty, często odczuwają przyjemność w możliwości powrotu do znanej sytuacji. 108 Ograniczony zasięg normalnych ruchów po udarze może być spowodowany nadmiernymi odruchami mięśni tułowia, deformacją spastyczną albo bólem wywołanym urazem tkanek i zrostami powstającymi po powtarzających się urazach, najczęściej wskutek nierozumnego postępowania i/lub bezzasadnych prób uzyskania pełnej ruchomości. Pomaganie sobie w ruchach (pociąganie ręki "U" ręką "N", aby unieść ją do góry lub do przodu} lak czy inaczej powoduje napięcie mięśni tułowia dla utrzymania stabilności (spróbuj sam) i, ze względu na dodatkowy wysiłek, zwiększa nadmierne odruchy. Również może, podobnie jak przy czyjejś nierozsądnej pomocy, doprowadzić do przemieszczenia w stawie ramiennym nie zabezpieczonym zwykłym, synergistycznym działaniem mięśni. Dodatkowo powoduje traumatyzowanie tkanki łącznej i więzadel otaczających staw. Mocowanie ręki porażonej do bloczka, aby pacjent mógł ją podciągać i opuszczać ręką zdrową, jest przerażającym ćwiczeniem, nadal gdzieniegdzie praktykowanym. Powoduje ODO siłowe rozciąganie wywierające jeszcze większy uraz na staw ramienny strony porażonej. Chwytanie za przyśrodkową krawędź łopatki i forsowna pomoc w wykonaniu ruchu powoduje dalsze uszkodzenia mięśni z powodu skurczu mięśni tułowia w poudarowych postaciach hipertonicznych. W przypadkach przebiegających z obniżeniem napięcia mięśni przyczyną urazu jest ich nadmierne rozciągniecie. Wreszcie, jak często całkowite unoszenie ramienia jest naprawdę potrzebne przy wykonywaniu codziennych czynności? Nawet szczotkowanie włosów wykonuje się przy zaledwie połowiczym ruchu w stawie ramiennym, a przecież wielu starszych udarowców miało już przedtem zakres ruchów ograniczony. Zapytaj o poprzednie urazy, porównaj oba ramiona i zanim podejmiesz jakiekolwiek działania, najpierw zastanów się nad ewentualną potrzebą uzyskania pełnej ruchomości. Fotografia (8.1) pokazuje wynik forsowania ruchów biernych 109 (nazwano je eufemistycznie "aktywną pomocą") przy próbach uzyskania pełnego zakresu ruchów ramienia trzeba leczyć przyczynę, a nie skutek. 14. JEŚLI BOLI - ZNACZY - DZIAŁA Jeśli boli, to znaczy, że uszkadza struktur? tkanek miękkich lub wywiera uraz na już uszkodzone stawy. Usprawnianie po udarze nigdy nie powinno być bolesne. Zbadaj, oceń, zastanów SIĘ, lecz ból i jego przyczynę oraz, zależnie od jego nasilenia, dostosuj odpowiednio ćwiczenia. 15. OPADAJĄCA ŁOPATKA PO STRONIE "U" JEST PATOLOGIĄ Niezbyt często! Najczęściej wynika to z nadmiernego uniesienia barku zdrowego przy jego nadaktywności. Stwarza to wrażenie opadającej łopatki strony udarowej. Poproś pacjenta o rozluźnienie ("opuszczenie") zdrowego barku i oceń ponownie. Wyjątek Przy wiotkich mięśniach opadanie barku może być w pewnym stopniu spowodowane sita ciążenia. Jeśli jest to objaw izolowany, tzn. nie powodujący np. nadmiernego rozciągania nerwów splotu szyjnego, przeważnie nie ma większego znaczenia. Podwichnieeie lopatki jest osobnym zagadnieniem, a przy istniejącej hipotonii jej mięśni prawdopodobnie istnieje również podwichniecic stawu ramiennego. Może 10 lakże przyczyniać się do złego ułożenia w stawie ramiennym przy wiotkiej kończynie, a popularne gry na planszach ściennych i podobne czynności mogą urażać bark strony "U" przez forsowne rozciąganie mięśni spastycznych. Wyjątek Ułatwianie naturalnych ruchów obuocznych rzeczywiście przyspiesza powrót do zdrowia (rozdział W). 18. RÓWNOLEGŁE PORĘCZE POMAGAJĄ PRZY CHODZENIU Są nie tylko bezużyteczne, ale wręcz szkodliwe. Nieruchome podpory dla górnych kończyn dostarczają im oparcia niezbędnego, jak przy chodzeniu na czterech kończynach (podłoga daje podparcie dla kończyn dolnych), uniemożliwiając tym samym dynamiczne kontrolowanie postawy. Zamiast reakcji równowagi rozwija się uzależnienie od podparcia w czterech punktach. Zwykłe czynności kończyn dolnych, jak dawanie podparcia i poruszanie się, zastępowane są pociąganiem, przesuwaniem i chwytaniem kończynami górnymi. Same poręcze zachęcają do ich chwytania i podciągania się, co wzmaga spastyczność i utrwala wzorce nadmiernych odruchów. Odpowiednią alternatywę polecamy w rozdziale 10. 19. NAJWAŻNIEJSZE JEST CHODZENIE Nie, najważniejsze jest kontrolowanie postawy wobec sił ciężkości. Zanim się tego nie uzyska, chodzenie wywołuje uczucie niepewności i stymuluje nieprawidłowe wzorce odruchowe, które następnie dalej utrwalają się przy nieprawidłowym chodzie. 16. POMOCNY JEST OPATRUNEK ÓSEMKOWY Już dawno dowiedziono, że całkowicie nieskuteczne jest utrzymywanie stawu ramiennego opatrunkiem, w którym zwoje bandaża owijają się wokół górnej części ramienia "U" i przechodzą nad karkiem i pod zdrowym barkiem, tworząc rodzaj "ósemki". Prawidłowe jego założenie jest kłopotliwe dla większości opiekunów chorego, a duże napięcie bandaża wymagane dla zbliżenia elementów stawowych strony "U" stwarza bolesny ucisk na okolicę zdrowej pachy