To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Prowadzono bardzo aktywną pracę z młodzieżą w organizacji Dror, szkoląc ją do pracy w Palestynie i dla armii żydowskiej (Hagany). Ogromną rolę w działalności partii odgrywało jej zaplecze w Palestynie w postaci najsilniejszej partii żydowskiej Mapai. Dzięki palestyńskiej AAN, MAP 790, k. 41. 440 centrali dysponowano dużymi funduszami, przeznaczanymi głównie na pomoc emigrantom. Pieniądze otrzymywane od Jointu przeznaczano na organizację młodzieżowych ośrodków produktywizacyjnych, pomoc spółdzielniom i zakładanie szkół hebrajskich. Głównych sojuszników w utworzeniu państwa żydowskiego widziano w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Stosunek partii do nowej rzeczywistości w Polsce był pozytywny. Popierano Blok Demokratyczny i przemiany zachodzące w kraju, natomiast negowano potrzebę rozwijania w Polsce skupiska żydowskiego. Poalej Syjon Prawica kładła szczególny nacisk na oświatę; prawie 90% nauczycieli szkół CKŻP było członkami tej partii, miała także znaczne wpływy w ORT. Głównym partnerem do współpracy była Poalej Syjon Lewica. Nastąpiło zbliżenie organizacji młodzieżowych. Prowadzono wspólne kluby sportowe w ramach CKŻP, a także niezależne od CKŻP spółdzielnie, kibuce, czytelnie. Z innymi partiami współpraca układała się mniej pomyślnie. Bund i PPR były wrogo nastawione do syjonistów socjalistów. Wywoływało to różne konflikty w samym CKŻP i walkę o wpływy w poszczególnych placówkach. Na początku 1947 r. zarysowały się różnice poglądów w kierownictwie partii. Złożyło się na to kilka powodów. W Palestynie doszło już wcześniej do rozłamu w Poalej Syjon Prawicy i powstania dwóch partii: Mapai z Dawidem Ben Gurionem i Achdut Ha Awoda z Icchakiem Tabenkinem. Mapai miała ogromne wpływy w egzekutywie syjonistycznej i agencji żydowskiej, reprezentowała orientację anglosaską. Achdut Ha Awoda stanowiła poprzednio lewe skrzydło Poalej Syjon Prawicy i usiłowała budować przyszłość Palestyny przy współpracy z ZSRR i krajami bloku wschodniego, opowiadała się zdecydowanie za podziałem Palestyny na państwo żydowskie i arabskie, czemu Mapai była przeciwna. Achdut Ha Awoda połączyła się z Poalej Syjon Lewicą. W Polsce stosunek sił tych dwóch nurtów w Poalej Syjon Prawicy był odwrotny. Wprawdzie przewodniczący partii Józef Sack reprezentował prawe skrzydło, ale grupa Achdut Ha Awoda z jej głównym działaczem Stefanem Grajkiem była zdecydowanie silniejsza. Do niej należeli najwybitniejsi działacze kadrowi, a także organizacja młodzieżowa Dror. Odwlekanie rozłamu w partii wynikało z kilku powodów: lewica partyjna obawiała się wstrzymania funduszy Mapai na działalność w Polsce, ponadto Mapai, mając przewagę w centralnych organach syjonistycznych, starał się izolować Achdut Ha Awoda na arenie międzynarodowej. Niektórzy wybitni działacze lewicy partyjnej opuścili Polskę wraz z falą emigracji kieleckiej, pozostali zajmowali stanowisko niezdecydowane. Przewodniczący partii robił wszystko, by do rozłamu nie dopuścić. Był świadomy, że Poalej Syjon Prawica po odejściu grupy Achdut nie będzie miała żadnego znaczenia. Jedność partii udało się zachować do połowy 1947 r.72 Dnia 17 VII 1947 r. prawe skrzydło Poalej Syjon Prawicy połączyło się z Syjonistyczno-Socjalistyczną Partią Pracy Hitachdut w Polsce, tworząc 72 CA KC PZPR, Sekretariat 295 (VII) t. 149, k. 49, 50. 441 Żydowską Syjonistyczno-Socjalistyczną Partię Robotniczą Poalej Syjon Hi-tachdut w Polsce. W skrócie zwano tę partię Hitachdut pomimo dominujących w niej działaczy dawnej Poalej Syjon Prawicy, której przewodniczący Józef Sack stanął na czele nowej partii73. W trzy miesiące później 19 X 1947 r. na wspólnej Krajowej Konferencji Żydowskiej Socjalno-Demokratycznej Partii Robotniczej Poalej Syjon Lewicy i grupy lewicowej Żydowskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej Poalej Syjon Prawicy nastąpiło ich połączenie w Zjednoczoną Żydowską Partię Robotniczą Poalej Syjon. Od tej chwili stała się ona najsilniejszą syjonistyczną partią działającą na terenie Polski. Jej przewodniczącym został dotychczasowy przywódca Poalej Syjon Lewicy Adolf Berman74. Jednocześnie nastąpiło połączenie organizacji młodzieżowych. Bardzo mała grupa przeszła z Droru do Gordonii, organizacji młodzieżowej Hitachdut. Natomiast prawie cała organizacja Dror połączyła się z organizacją młodzieżową Poalej Syjon Lewicy Borochow Jugent, tworząc jedną organizację Dror-Borochow Jugent. ł~\ -.'..:* , ;r .; Zjednoczona Żydowska Partia Robotnicza Poalej Syjon dysponowała największą siecią ośrodków produktywizacji, spółdzielni i innych placówek. Zmieniono jej strukturę organizacyjną. Zamiast komitetów powiatowych utworzono komitety parytetowe łączące komitety terenowe Poalej Syjon Lewicy i Prawicy, zaszły też zmiany na podstawowych stanowiskach w partii. Pomimo to oblicze ideologiczne i główna linia polityczna nie uległy zmianie. Zjednoczona Poalej Syjon, obok PPR, stała się poważną siłą polityczną w środowisku żydowskim. Komitety terenowe działały w 60 miejscowościach. Najwięcej komitetów rejonowych i podległych im organizacji terenowych było na Dolnym Śląsku. Komitetowi w Wałbrzychu podlegało 15 organizacji, w Legnicy 9, w Dzierżoniowie 7, we Wrocławiu 3, na Górnym Śląsku 7, w Krakowie 5, w Szczecinie 4. W centralnej Polsce istniało 11 organizacji terenowych. Partia utrzymywała 45 domów i klubów robotniczych, 25 kuchni ludowych, sieć bibliotek, świetlic i innych placówek kulturalnych, istniał Związek Robotniczych Klubów Sportowych „Gwiazda", obejmujący 12 klubów. Sprawowano nadzór nad 20 spółdzielniami. Organizacja młodzieżowa Dror-Borochow Jugent posiadała swe placówki w 30 miastach. O pozycji partii w społeczeństwie żydowskim świadczył fakt udziału ponad 20 tyś. członków i sympatyków w zgromadzeniach zjednoczeniowych. W Prezydium CKŻP Zjednoczona Żydowska Partia Robotnicza miała najsilniejszą reprezentację (7 przedstawicieli). W wojewódzkich komitetach żydowskich było 125 przedstawicieli Zjednoczonej Poalej Syjon. Do partii tej należało także kilkunastu radnych w wojewódzkich, powiatowych i miejskich radach narodowych, m.in. jedyny żydowski radny w Stołecznej Radzie 73 CZA S5, t. 1429. 74 CA KC PZPR, Sekretariat 295 (VII) t. 149, k. 156, 165, 166. 442 Narodowej; z tej partii rekrutował się też jedyny przedstawiciel społeczności żydowskiej w Sejmie75