To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Nie zrażony zupełnie jej oderwaniem się, Bolesław wszedł w powinowactwo z synami Ottona przez oddanie jednemu z nich swojej siostry za żonę. Lecz nawet na ziemiach Wielkopolski i Śląska nie było spokoju2. Z powodu srogości Bolesława Łysego, pierworodnego syna zabitego przez Tatarów Henryka, rycerze dopuścili się odstępstwa i podnieśli bunt. Zostawił bowiem zabity przez 2 Długi ten ustęp został dokładnie zanalizowany przez Semkowicza, Rozbiór, s. 260. Jest tu połączenie różnych wiadomości, głównie z Kron. wielk. rozdz. 72, 73, 76, z Żywota Św. Jadwigi, z Kron. książąt pol., MPH, t. III, s. 491, z R. kapit. gnieźn., MPH s.n., t. VI, s. 6. Przyczyną nagłego odstępstwa Wielkopolski od ks. Bolesława Rogatki nie była jego srogość, lecz powrót pod władzę właściwych dziedziców, synów Władysława Odonica (R. Gródecki) [w:] Hist. Śląska, t. I, s. 234. Tatarów książę Wielkopolski i Wrocławia Henryk czterech synów3, a mianowicie: Bolesława, Henryka, Konrada i Władysława oraz pięć córek4, a to: Jadwigę, Agnieszkę, Konstancję, Elżbietę i Gertrudę, dzieci tej samej matki: córki króla czeskiego Przemyśla czyli Ottokara, Anny. Po zabiciu ojca Henryka pod Legnicą dwaj młodsi: Konrad i Władysław staraniem najlepszej i troskliwej babki Św. Jadwigi odbywali studia w Paryżu5, starsi: Bolesław i Henryk pełnili służbę rycerską. Ponieważ jednak Bolesław zwany Łysym dopuszczał się bardzo wielu nieznośnych gwałtów wobec rycerzy i poddanych Wielkopolski i stawiał wyżej od panów polskich byle jakich Niemców i przybyszów, nawet obszarpańców i prostaków6, wszyscy baronowie, rycerze i szlachta wielkopolska, a w szczególności wojewoda poznański Bogumił Dzierżykraj7, kasztelanowie: gnieźnieński Cecundus i poznański Tomasz8, oraz sędzia poznański Domarad9 sprzykrzywszy sobie jego władzę i panowanie, surowe zaiste i okrutne, zwłaszcza że zdawali sobie sprawę, iż będą lekceważeni i pomijani przy hojnym rozdzielaniu darów, urzędów i godności, gdyż będzie on rozrzutny i hojny wobec Niemców, na zjeździe w Poznaniu zwracają się do swoich panów i naturalnych dziedziców: książąt Przemyśla i Bolesława, synów Władysława Odonica, którzy przebywali dotąd na zamku Ujście, jedynym, jaki im pozostał (Nakieł bowiem, zajęty podstępnie nieco wcześniej, dzierżył ich wuj, książę Pomorza Świętopełk)10. Porzuciwszy Bolesława wrocławskiego i jego braci, synów zabitego przez Tatarów Henryka, biorą sobie na książąt i panów synów Władysława Odonica, Przemyśla i Bolesława. Zrzucają twarde i nieznośne jarzmo, pod którym ich trzymał syn zabitego przez Tatarów Henryka, Bolesław. 3 Synowie Henryka Pobożnego (Bolesław Łysy, Henryk III Biały, Konrad I i Władysław, zob. Roczniki, t. III, przyp. 10-13 do 1228 r.). 4 Pięć córek tegoż ks. zob. tamże, przyp. 14 do 1228 r. Konstancja (zm. w 1257 r.) zob. przyp. 5 do 1236 r. Ks. Anna, tamże, przyp. 9 do 1228 r. Przemysł Ottokar II, zob. przyp. 12 do 1248 r. 5 Tylko Konrad pobierał nauki w Paryżu (Kron. książąt pol., MPH, t. III, s. 493). 6 Tak go przedstawia Kron. wielk. w rozdz. 72. Długosz ten tekst znacznie poszerzył. 7 Semkowicz, Rozbiór, s. 260, dowiódł, że to dwie różne osoby: Bogumił, wojewoda pozn. zm. w kwietniu 1252 r., występuje w dokumentach od 1240 r. z tą godnością (MPH s.n., t. VI, s. 30). Dzierżykraj był wg dokumentów — wojewodą gnieźn. (zm. w 1253 r.). 8 Secundus w dokumentach Ceciradus, jak sądzi W. Rubczyński, Wielkopolska, s. 56, może jest identyczny z Cezentą kasztelanem kaliskim. Tomasz kasztelan pozn. jest znany w latach 1248, 1249, zob. MPH s.n., t. VI, s. 24, 27. 9 Nie znany. 10 O Ujściu, jedynym grodzie pozostałym Władysławowi Odonicowi, Długosz już pisał, zob. Roczniki, t. III pod 1239 r. Tamże objaśnieni ks. Przemysł i Bolesław przyp. 2 i 3 do 1239 r. Przekazują im wszystkie grody, warownie i miasta. Zdobywają także i oddają w posiadanie swoim książętom: Przemysłowi i Bolesławowi, gród Przemęt11, którego zwierzchnik jako jedyny zwlekał z przyłączeniem się do nich. To oderwanie się ziem Wielkopolski książę Śląska Bolesław Łysy wraz ze swymi braćmi: Henrykiem, Konradem i Władysławem, synami zabitego przez Tatarów Henryka, dzięki stanowczym perswazjom najlepszej babki Św