To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
komendant g³ówny AK gen. Rowecki zdecydowa³ o przejœciu od biernego oporu do ograniczonej walki. Na decyzjê tê wp³ynê³o g³ównie zahamowanie postêpu Niemiec na frontach, udoskonalenie struktury organizacyjnej AK oraz rosn¹ca liczba osób „spalonych", dla których partyzantka by³a jedynym ratunkiem. W paŸdzierniku 1942 r. jednostki sabota¿owo-dywersyjne AK (Zwi¹zek Odwetu i „Wachlarz") po³¹czono w Kierownictwo Dywersji (Kedyw), którego szefem zosta³ p³k Emil Fieldorf ps. Nil. Wraz z Biurem Informacji i Propagandy, kontrwywiadem i specjaln¹ komórk¹ „N" do celów dywersji propagandowej wœród Niemców Kedyw wszed³ w sk³ad Kierownictwa Walki Konspiracyjnej (KWK) z komendantem g³ównym AK na czele. Do oddzia³ów Kedywu zaczê³y coraz czêœciej trafiaæ grupy harcerzy z Szarych Szeregów, które organizowa³y w³asne jednostki dywersyjne. Szczególn¹ s³awê zdoby³a ich brawurowa akcja pod Arse- na³em w Warszawie w marcu 1943 r. Kedyw rozbudowywa³ te¿ oddzia³y party- zanckie w terenie. Akcjê tê przyœpieszy³o wysiedlanie ludnoœci polskiej z Zamoj- szczyzny, któremu przeciwstawiono siê si³¹. Straty niemieckie spowodowa³y wstrzymanie wysiedleñ z Zamojszczyzny. Równolegle powa¿ne si³y partyzanckie przerzuca³y te¿ na Kresy Wschodnie w³adze radzieckie, by przygotowaæ tam grunt pod przysz³e panowanie. Powstanie w getcie warszawskim. Wiosn¹ 1943 r. akcja eksterminacji ¯ydów przez w³adze niemieckie wesz³a w stadium koñcowe. Komory gazowe Oœwiêci- mia, Treblinki, Be³¿ca, Majdanka i innych hitlerowskich obozów œmierci pracowa³y bez przerwy. Gdy 19 IV 1943 r. Niemcy przyst¹pili do likwidacji resztek getta warszawskiego, powita³y ich strza³y. Rozpoczê³o siê powstanie kierowane przez ¯ydowsk¹ Organizacjê Bojow¹. Pomimo niewspó³miernych si³, powstañcy zdo³ali zadaæ Niemcom du¿e straty. Komendantem ¯OB by³ Mordechaj Anielewicz, a jego zastêpc¹ — Marek Edelman. Po pocz¹tkowym zaskoczeniu do akcji wkroczy³y wzmocnione si³y SS i Wehrmachtu pod dowództwem Jiirgena Stroopa, niszcz¹c i pal¹c dom po domu. Gdy hitlerowcy opanowali siedzibê powstañczego dowództwa w bunkrze przy ul. Mi³ej, jego cz³onkowie z Anielewiczem na czele pope³nili samobójstwo. Opór w getcie gas³, przenosz¹c siê do podziemnych kryjówek, I 323 Wejœcie Niemców do getta warszawskiego podczas powstania w 1943 r. systematycznie niszczonych przez Niemców. Wraz z ok. 100 tys. ofiar bestialstwa hitlerowskiego z powierzchni ziemi zniknê³a ca³a du¿a dzielnica Warszawy. Ograniczonej pomocy udzieli³o powstañcom podziemie polskie. Reakcje spo- ³eczeñstwa by³y natomiast ró¿ne, nierzadko obojêtne. Przez ca³y czas powstania de- legat Jankowski alarmowa³ rz¹d RP w Londynie, a za jego poœrednictwem alian- tów zachodnich. Na znak protestu przeciw biernoœci aliantów w obliczu tragedii ¯ydów w Polsce pope³ni³ samobójstwo Szmul Zygielbojm, cz³onek Rady Naro- dowej RP w Londynie. Do akcji pomocy wzywa³y odezwy „¯egoty", przemówienia Sikorskiego i apel delegata rz¹du. Mimo œmiertelnego niebezpieczeñstwa, jakim by³o ukrywanie ¯ydów, czêœæ z nich znalaz³a schronienie w polskich domach, choæ efekty tych wezwañ by³y z pewnoœci¹ mniejsze ni¿ potrzeby przeœladowanych. SprawdŸ, czy po przeczytaniu rozdzia³u potrafisz omówiæ nastêpuj¹ce tematy: 1. Geneza i zasady uk³adu polsko-radzieckiego z lipca 1941 r. i pierwszy okres jego realizacji — do grudnia 1941 r. 2. Narastanie impasu w stosunkach polsko-radzieckich i dwuznaczne stanowisko USA i Wielkiej Brytanii — do pocz¹tku 1942 r. 3. Okolicznoœci zerwania stosunków dyplomatycznych miêdzy rz¹dem radzieckim i polskim w kwietniu 1943 r. 4. Udzia³ polskich formacji zbrojnych w dzia³aniach militarnych w latach 1942-1943. 5. Warunki ¿ycia w okupowanym kraju. 6. Holocaust na ziemiach polskich i powstanie w getcie warszawskim. 7. Struktury polskiego pañstwa podziemnego i formy walki z okupantem. 8. Lewica komunistyczna — powstanie PPR. ......... 324 S³ownik: AK, BIP, Grupa Inicjatywna, GL, Kedyw, KWC, NSZ, „Wachlarz", ZPP, ¯OB. Przyk³ady æwiczeñ: 1. Dlaczego polscy komuniœci tworz¹c partiê w 1942 r. przyjêli nazwê PPR, a nie wrócili do nazwy KPP? 2