To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Nr 130, poz. 1188 ze zm.); art. 57 i 86 ustawy z 16.7.2004 r.-Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz. 1800). W przypadkach takich realizacja wspomnianego obowizku zaley od inicjatywy podmiotu zainteresowanego uzyskaniem dobra lub usugi od podmiotu obowizanego do zawarcia umowy. Inicjatyw t przejawia on skadajc ofert podmiotowi obowizanemu do zawarcia umowy. Jeeli odpowiada ona okrelonym w ustawie przesankom, a zarazem nie zajdjakie szczeglne okolicznoci uzasadniajce uchylenie si obowizanego podmiotu od spenienia wspomnianego obowizku - adresat oferty zobowizany jest j przyj. Jeeli oferty nie przyjmie, wwczas podmiot uprawniony moe na podstawie art. 64 KC da, aby sd wyda orzeczenie stwierdzajce obowizek zoenia owiadczenia woli o przyjciu oferty, co zastpuje zoenie takiego owiadczenia woli i powoduje zawarcie umowy. Moe take poprzesta na daniu odszkodowania z tytuu niespenienia zobowizania. Jednake brak odpowiedzi na otrzyman ofert przez podmiot zobowizany do jej przyjcia interpretowa naley w tej szczeglnej sytuacji jako jej milczce" przyjcie. Obowizek zawarcia umowy moe jednak by naoony take z innych ra- 393 cji spoecznych na okrelone podmioty i realizowany z inicjatywy organw administracji publicznej oraz przy zastosowaniu sankcji administracyjnych lub karnych - co stosownie do zapowiedzi zawartych w uwagach wstpnych niniejszego ustpu - nie uznajemy za zobowizanie cywilnoprawne. Por. np. cicy na posiadaczach pojazdw mechanicznych obowizek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej (OC). W odmiennym - ale ju cywilistycznym - znaczeniu mwi si o obowizku 394 zawierania umw opatrzonych tylko sankcj odszkodowania w granicach interesu ujemnego (culpa in contrahend). Mona przyj, e odpowiedzialno tego rodzaju generalnie ponosz przedsibiorcy, ktrzy bezpodstawnie nie za- Nb. 391-394 142 Rozdzia IV. Umowy zobowizaniowe wieraj umowy z konsumentem, naruszajc jego zaufanie, e uzyska on dobro lub usug, jakie przedsibiorca wiadczy na rynku. Szczeglnym przepisem kreujcym tego rodzaju obowizek jest art. 736 KC. 4. Zezwolenia administracyjne 395 Jak ju o tym wspomniano (por. Nb. 60-71), ustawodawca moe ograniczy swobod zawarcia umowy take w ten sposb, e uzaleni jej wane dojcie do skutku od zezwolenia administracyjnego. Zezwolenie takie nie kreuje jednak obowizku zawarcia umowy. Przykad: Kto, kto dosta zezwolenie na nabycie nieruchomoci albo kupno lub transfer dewiz za granic, nie jest obowizany czynnoci takich dokona. 5. Tryb zawierania umowy 396 Inna z kolei posta ograniczenia swobody kontraktowania polega na nakazaniu przez ustaw okrelonego trybu zawierania umowy. W przypadku takim konsens stron moe by zrealizowany tylko przy zachowaniu procedury wskazanej w ustawie. 397 Ustawodawca stosuje tego rodzaju instrumenty prawne przede wszystkim dla ochrony mienia publicznego. Podmioty, ktre nim gospodaruj nie powinny bowiem by traktowane jak osoby prywatne, ktre cakiem dowolnie i kierujc si nawet kaprysem kompetentne s do dysponowania swoim majtkiem. Decyzje organw upowanionych do dokonywania czynnoci prawnych odnoszcych si do mienia publicznego powinny opiera si na zobiektywizowanych przesankach, zapewniajcych podejmowanie decyzji racjonalnych i optymalnych w danej sytuacji dla interesu publicznego. Wprowadzenie tego rodzaju obligatoryjnych procedur zawierania umw naley uzna za zgodne z systemem gospodarki rynkowej. Su one bowiem zachowaniu zdrowej konkurencji, dajc rwne szans podmiotom, ktre ubiegaj si o zawarcie umowy z osobami upowanionymi do dysponowania mieniem publicznym. W zakresie umw zobowizaniowych w najszerszym zakresie zadania te peni ustawa z 29.1.2004 r. - Prawo zamwie publicznych (Dz.U. Nr 19, poz. 177 ze zm.). Blisze jej omwienie naley do wykadu prawa handlowego (gospodarczego). Wystarczy poprzesta tutaj na stwierdzeniu, e jako gwny tryb zawierania umowy przewiduje ona przetarg - w szczeglny zreszt sposb uregulowany. W zwizku z tym w literaturze niemieckiej reprezentowany jest pogld, e Fiskusowi przysuguje wprawdzie status podmiotu prawa prywatnego, ktre on stosuje w obrocie prawnym, ale ju nie autonomia woli; por. G. Piittner, Die ffentlichen Unternehmen, Stuttgart, Miinchen, Hannover 1985, s. 84. Nb. 395-397 13. Wzorce umw 13. Wzorce umw 143 Literatura: W. Czachrski, Zobowizania, 25; / Gorczyski, Konflikt formularzy (art. 3854 k.c), PPH Nr 4/2004; W. J. Katner, Oglne warunki umw, wzory umw i regulaminy w wietle nowelizacji Kodeksu cywilnego z 1990 roku, Rozprawy z polskiego i europejskiego prawa prywatnego", Krakw 1994; E. towska, Prawo umw konsumenckich, Warszawa 2002; ta, Ochrona niektrych praw konsumentw, Warszawa 2001; M. Pecyna, Kontrola wzorcw umownych poza obrotem konsumenckim, Krakw 2003; W. Popioek, [w:] K. Pietrzykowski, KC. Komentarz, art. 384-3854; Z. Radwaski, System Pr. Cyw., t. III, cz. 1, 31; tene, Norma kompetencyjna art. 384 KC do okrelenia szczeglnych warunkw umw konsumenckich; E. Rutkowska, Ochrona prawna klienta w sferze bankowoci detalicznej (regulacje prokonsumenckie), Pr. Bankowe Nr 4/2003; K. Szczygielska, Odstpienie od umowy zawartej na odlego w prawie niemieckim i polskim, KPP Nr 2/2003; K. Zagrobel-ny, [w:] KC. Komentarz, Warszawa 2004, s. 894 i n.; C. uawska, rda prawa umw ze szczeglnym uwzgldnieniem normotwrstwa bankowego, PS Nr 4/1991; ta, [w:] Komentarz do KC, ks. III, 1.1, art. 384-385". I. Uwagi wstpne 1. Geneza i funkcja spoeczna W umowach adhezyjnych (por. Nb. 307315) przedsibiorcy w szerokiej 398 mierze posuguj si wzorcami, ktre w sposb jednolity okrelaj tre przyszych umw indywidualnych. Wzorce umw pojawiaj si pod rnymi nazwami (oglne warunki umw, regulaminy, wzory umw, umowy typowe, taryfy, formularze umw itp.). W literaturze, ustawodawstwie i judykaturze zachodnioeuropejskiej najbardziej rozpowszechnione jest okrelenie oglne warunki umw". Stay si one trwaym elementem nowoczesnego obrotu gospodarczego 399 z uwagi na wielorakie pozytywne funkcje gospodarcze, jakie peni