To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Nadal utrzymywał się folwark z zamkiem lub dworem pana, wraz z gruntami uprawianymi przez pana na jego własny rachunek przez poddanych. WiększoŁć gruntów pańskich oddana była w użytkowanie poddanym, którzy w zamian Łwiadczyli rentę feudalną. Stosunek wzajemny feudałów między sobą i ich stosunek do własnoŁci lennej okreŁlało prawo lenne (68 - 71). We Francji stosunkowo wczeŁnie kobiety uzyskały prawo do dziedziczenia lenna. Natomiast utrzymywała się jeszcze zasada niepodzielnoŁci lenn (71). W XIII w. wasale mogli swobodnie sprzedawać swe lenna, jednak pod warunkiem zapłacenia senio- rowi 1/5 ceny sprzedaży. 82. Powstanie stanu duchownego. Duchowieństwo z racji posiadanych dóbr wchodziło w skład 'hierarchii feudalnej i w jej ramach miało stanowisko podobne do tego, jakie mieli feudałowie Łwieccy. Z drugiej strony fakt posiadania przez koŁciół własnych zadań, własnej organizacji i własnego prawa wpłynął na wyodrębnienie się duchowieństwa od reszty ludnoŁci. Duchowieństwo, ze względu na wprowadzenie zakazu zawierania małżeństw (celibat), nie mogło utworzyć grupy zamkniętej i odnawiającej się drogą dziedziczenia. Liczne przywileje przyznawane duchowieństwu nadały mu charakter odrębnego stanu. 1. Kler miał wyłączne prawo do korzystania z beneficjów koŁcielnych, tj. do uposażenia związanego z danym stanowiskiem koŁcielnym. 2. Duchowieństwo miała privilegium fori, tzn. osoby duchowne podlegały wyłącznie specjalnemu sądownictwu koŁcielnemu. 3. Duchowieństwo miało privilegium immunitatis, tzn. było wolne od podatków. 4. Duchowieństwo było zwolnione od służby wojskowej. Stan duchowny nie tworzył stanu jednolitego. Poza różnicą między kierem Łwieckim i zakonnym, w ramach rozbudowanej hierarchicznie organizacji koŁcielnej (26) istniały różnicę między górną warstwą kleru, biskupami, opatami i prałatami a niższym klerem. 83. Powstanie miast. Miasta stanowiły, jak wiadomo, wynik społecznego podziału pracy. Na pewnym poziomie rozwoju społecznego spoŁród ogółu ludnoŁci rolniczej wyodrębniały się grupy ludnoŁci zajmującej się handlem (kupcy) i przemysłem rękodzielniczym (rzemieŁlnicy). Grupy te objawiały tendencje do tworzenia skupisk, bądź to w pobliżu oŁrodków , życia politycznego (np. zamek wielkiego feudała), koŁcielnego (np. rezydencja biskupia), bądź też w miejscach o dogodnym położeniu gospodarczym, na szlakach handlowych czy po prostu w okolicach rolniczych, w miejscach dogodnych do prowadzenia ze wsią wymiany produktów przemysłowych na rolnicze. Skupiska takie nazywamy miastami. Trudno jednak okreŁlić datę powstania miasta, tj. momentu, od którego dla danego skupiska właŁciwa jest nazwa miasta. Kierować się można tutaj różnymi kryteriami, jak np. kryterium gospodarczym, demograficzno - socjologicznym, urbanistycznym czy prawnym. Z punktu widzenia gospodarczego o powstaniu miasta decyduje działalnoŁć gospodarcza, czyli produkcja przemysłowa i handel. Miasto z punktu widzenia socjologiczno - demograficznego charakteryzuje się istnieniem ludnoŁci uprawiającej nierolnicze zajęcia: O istnieniu miasta w sensie urbanistycznym decyduje zwarta zabudowa osiedla i ewentualnie otoczenie go systemem fortyfikacyjnym wałów albo murów miejskich. Dla nas istotne znaczenie ma kryterium prawne. O istnieniu miasta w sensie prawnym; decyduje specjalna organizacja, wyodrębniająca je ustrojowo od rolniczego zaplecza (72). We Francji wraz z ożywieniem się żyda gospodarczego pojawiły się już w XI w. skupiska prowadzące ożywioną działalnoŁć gospodarczą. Były one jednak krępowane w jej wykonywaniu zwierzchnią władzą feudałów i zdane na ich łaskę i niełaskę. Na tym tle rozpoczął się w XI w. żywy ruch emancypacyjny miast, mający na celu uniezależnienie się od władzy seniorów , i uzyskanie samorządu, który by mógł , lepiej zabezpieczyć rozwój gospodarczy miasta. Ruch ten nazywa się ruchem komunalnym, gdyż często kierowany był przez sprzysiężenia mieszczan, którzy w walce z feudałami zaprzysięgali wspólnotę (communitas - gmina). Ruch komunalny przybierał wielekroć charakter rewolucyjnej walki przeciwko feudałom, rychło zaczął też osiągać poważne rezultaty. Mieszczanom zależało przede wszystkim na Łcisłym okreŁleniu powinnoŁci finansowych i wojskowych na rzecz feudałów, na wolnoŁci osobistej dla mieszczan, na uzyskaniu samorządu w dziedzinie gospodarczej i własnego sądownictwa: Przywileje, wydawane przez feudałów dla miast, pierwotnie zdobywane przez miasta; zaczęły się rozpowszechniać