To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Nie ulega wątpliwości, że poemat ten trafił na dwór cesarski, chociażby z racji bliskich węzłów z ksienią Gerbergą. Niewykluczone, że Adelajda udała się do klasztoru, aby poznać niezwykłą zakonnicę, sławiącą czyny dynastii saskiej i zapewniającą monarchów o swych modlitwach. Czy cesarzowej przemknęło przez myśl, że ogląda pierwszą niemiecką poetkę? Manuskrypty Hroswity zostały wprawdzie niedługo zapomniane, zalegały gdzieś w bibliotekach, ale musiały posiadać walory, skoro po kilku wiekach, gdy je odkryto i wydano ozdobione drzeworytami, niemieccy humaniści przyjęli je z entuzjazmem. Na Wielkanoc 973 roku odbył się w Kwedlinburgu wielki zjazd rodziny cesarskiej i licznych książąt oraz grafów niemieckich. Przybyły także poselstwa: greckie, italskie, bułgarskie, duńskie, węgierskie i słowiańskie, wśród nich może i polskie? Wszyscy zjawili się z darami dla powracającego do Niemiec cesarza. Napływ obcych poselstw świadczył o potędze i szacunku dla cesarza, a także o osobistym autorytecie Ottona I. Był to świetny, liczny zjazd, jak się okazało ostatni dla cesarza. W maju 973 roku Otto I zmarł nagle podczas uczty w Memleben. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w Magdeburgu. „Ciało cesarza przejęte z wielkimi honorami i żałobą, złożone zostało w marmurowych sarkofagu, po czym biskupi Gero i Adalbert w asyście innych biskupów i całego duchowieństwa odprawili pogrzeb” - zapisał kronikarz. Po zgonie cesarza zbladła gwiazda Adelajdy. Skończyły się czasy, kiedy była pierwszą niewiastą w cesarstwie, mąż liczył się z jej życzeniami i na monetach wybijano jej imię „Adelahat”. Trafiły one i na ziemie polskie, gdzie znaleziono je po wiekach w wykopalisku w Rzewinie koło Płońska. Władza przeszła na osiemnastoletniego Ottona II. Był to młodzieniec kulturalny, z ogładą, przewyższający umysłowo swych saskich antenatów, ambitny, lecz pyszny, nieco próżny, pozbawiony ojcowskiej roztropności, przenikliwości i umiejętności rządzenia, a ponadto ulegający wpływom swej despotycznej żony. Młoda cesarzowa nie lubiła świekry i nieprzychylnie usposabiała do niej swego męża. W synowej nie znalazła więc Adelajda bratniej duszy, gdyż Teofano, dumna i żądna władzy, zazdrościła jej popularności. Niemcy nie darzyli sympatią wyniosłej cesarzówny wychowanej w kulturze hellenistycznej, z dozą pogardy patrzącej na prymitywne, w jej mniemaniu, narody germańskie. Otto II rozpoczął panowanie w niesprzyjających warunkach. Dziesięcioletni okres jego władzy był pasmem ciągłych walk na wschodzie, zachodzie i południu. W Niemczech wybuchł bunt Henryka Bawarskiego, uważającego się za pretendenta do tronu, który sformował koalicję przeciwko młodemu cesarzowi wciągając do niej Bolesława czeskiego i Mieszka I. Lotaryngia i Dania usiłowały odłączyć się od Niemiec. Mieszko I ograniczył się do zerwania stosunku wasalstwa i niedługo potem, po ślubie z Odą, córką margrafa marchii północnej, powróciły dawne poprawne układy, na czym Niemcom zależało. Otto II główną uwagę skierował na politykę południową i w tytule Romanorum Imperator Augustus akcentował rzymskie dziedzictwo swego cesarstwa. Ideologia zapoczątkowana przez Otto I rozwinęła się za rządów jego syna, który podjął ojcowski plan podboju południowej Italii. Nie bez znaczenia okazał się wpływ mądrej i przebiegłej Teofano. Cesarzowa Adelajda coraz niepewniej czuła się na dworze. Teofano okazywała jej niechęć i podburzała przeciwko niej Ottona. Doszło do konfliktu między matką a synem na tle jej wydatków na cele charytatywne. Adelajda opuściła Niemcy i parę lat przebywała w Italii oraz w rodzinnej Burgundii u brata. Przypuszczalnie czuła gorycz osamotnienia i odtrącenie przez jedynego syna, ale nie skarżyła się i wszystkie udręki znosiła z pokorą. Poddani darzący zawsze szacunkiem Adelajdę domagali się powrotu cesarzowej i Otto II za pośrednictwem opata z Cluny, pogodził się z matką. Adelajda wróciła na dwór i stosunki między dwiema cesarzowymi uległy przynajmniej pozornej poprawie. W 980 roku, po zduszeniu wszystkich buntów na terenie Niemiec, Otto II wyruszył do Italii z ogromną armią złożoną z pospolitego ruszenia, która miała uwolnić kraj od Saracenów. Adelajda, pełna niedobrych przeczuć, przestrzegała syna przed tą wyprawą, lecz nie wziął pod uwagę jej rad. Jeszcze za życia Ottona I wystąpiła w Rzymie antycesarska opozycja, na której czele stał możny ród Krescencjuszów, powiązany z dworem bizantyjskim. Wieść o zgonie cesarza spowodowała przewrót i papież wezwał na pomoc Ottona II, który bez trudności opanował Rzym. Tymczasem od śmierci wuja cesarzowej Teofano, cesarza bizantyjskiego Jana Tzimiskesa, stosunki między Bizancjum a cesarstwem zachodnim zaostrzyły się. Otto II kampanię italską rozpoczął od zdobycia należącego do Bizancjum Tarentu, następnie zwrócił się przeciwko Saracenom, gdyż inwazja arabska stanowiła zagrożenie dla Italii. W bitwie pod Cotrone poniósł jednak klęskę, która wywołała wrzenie, ponieważ była to pierwsza wielka porażka cesarstwa. Niedługo potem wybuchło powstanie Słowian zachodnich i zniweczyło panowanie niemieckie między Łabą i Odrą. W grudniu 983 roku cesarz Otto II zmarł nagle w Rzymie. Zaraz po Bożym Narodzeniu arcybiskup Rawenny Jan i arcybiskup Moguncji Willigis pomazali na króla w Akwizgranie trzyletniego syna nieboszczyka, również Ottona. Cesarzowa Adelajda przebywała wówczas w Pawii i gdy zbolała Teofano przybyła do niej, otoczyła serdeczną troską synową. Zgon cesarza spowodował falę nowych walk wewnętrznych w Niemczech, znowu rozgorzały spory o sukcesję, różni Ludolfingowie zgłaszali pretensje do tronu. Zwyciężyło stronnictwo z arcybiskupem Willigisem na czele popierające Ottona III i regencję cesarzowej Teofano. W 989 roku Teofano przybyła z synem do Rzymu i zatwierdziła Krescencjusza w roli władcy rzymskiego. Za regencji Teofano Adelajda ponownie doznała wielu przykrości od synowej. Pociechę znajdowała w modlitwach i jałmużnach. Nie odmawiała także nigdy wsparcia duchowego Teofano ilekroć zachodziła taka potrzeba. Stara cesarzowa przebywała przeważnie w Pawii. W 991 roku zmarła cesarzowa Teofano i na łożu śmierci przekazała regencję swej świekrze. Na wieść o tym Adelajda udała się do swego wnuka Ottona III, aby go pocieszyć. Odtąd została przy nim zastępując mu matkę. Opieka nad osieroconym dzieckiem przeszła na cesarzową Adelajdę i arcybiskupa Willigisa. W życiu Adelajdy rozpoczął się nowy etap. Sześćdziesięcioletnia dostojna niewiasta stanęła na straży dziedzictwa męża i syna oraz konieczności przygotowania wnuka do objęcia panowania. Otto III był ostatnią miłością jej życia. W 995 roku Otto III został uznany za pełnoletniego i w rok później papież Grzegorz V, jego kuzyn, koronował go w Rzymie na cesarza. Młodziutki, bo zaledwie szesnastoletni cesarz był osobą niezwykłą i kontrowersyjną