To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.
Kształt powierzchni stawowych jest dziedziczny i zaczyna zaznaczać się już od ezwąrtego do szóstego ĘgoQua życia płodowego, choć jeszcze w surowej postaci, nim wzpoczynają się jakiekolwiek ruchy. Dopiero w ciągu życia jednostki pod wpływem ru@3 wzostaje wymodelowana subtelna, dokładna postać stawu, często w zależności od ząwodu poszczególnych osób. Pomimo Jo wrodzony kształt stawu i przezeń uwarunkowąnamechanika ruchów stanowią charakterystyczną właściwość postawy i chodu człowieka. W warunkach nietypowych nowe ukształtowanie powierzchni stawowych zależy od czynników funkcjonalnych, jak świadczą o lym wyraźnie przypadki chorobowe i doświadczenia na zwierzętach. 669@9 d-Główka stawowa całkowicie objęta jamą stawową, panewka utworzona Pzgściowo przez nasadę częściowo przez trzon. Przekrój strzałkowy przez staw łokcioAY 9-Nasada głowy kości udowej całkowicie objęta jamą stawową. Przekrój czołowy Póez sław biodrowy, c-Końce stawowe utworzone przez nasady. Przekrój strzałkowy przez staw kolanowy:wzorowane na Tandlerze. V@a szyn i e ni e i unerwienie. Wszystkie chrząstki stawowe dorosłego są w zasa 99 P Wpe(nie pozbawione naczyń i nerwów:odżywiają się one sokami tkanek przewkaWó? 84 z kości, które chrząstka pokrywa. Ważne jest to, że chrząstki stawowe nie mają 96 P 89 w. ponieważ dzięki temu nie odczuwamy jako bólu ucisku, któremu podlegaJe one Ę Paasie wykonywanych czynności. Tylko w przypadku urazowego ucisku, np prze@k 9 B 88 aciał obcych itp. między powierzchnie stawowe, odczuwamy ból za pośre 4 nicJwe@8'biel leżących nerwów kości. Wóebka stawowa(cqpsula amculms). Torebka stawowa łączy końP 9 Bławowe kości i odgranicza staw od otoczenia. Odróżniaiiią w niej ś 96 Oęlrzną, mocniejszą warstwę, błon ę wł óknis tą(membrmd 7964, i wewnętrzną, swoistą, delikatną, cienką błonę maziową. 209. membrana sgnotidlis). Błona włóknista torebki stawowej w miejscu rzyczepu do kości przechodzi w okostną. Cały zatem szkielet-zarómokostny, jak i chrzęstny-objęty jest włóknistą osłonką, którą za-żnie od jej podłoża nazywamy:okostną, ochrzęstną czy torebką sta 7 OWĘMiejsce przyczepo torebki stawowej do kości może być różne. Błona maziowa przyczeiasię stale u brzegu chrząstki stawowej i dokoła niej, gdzie jej tkanka gubi się stopnioow chrząstce:błona włóknista może przyczepiać się podobnie(np. na panewkach sta**paliczków), może jednak sięgać dalej o kilka centymetrów od brzegu chrząstki*ączając wtedy część kości nie pokrytej chrząstką stawową w obręb jamy stawowej(np, a szyjce kości udowej). Często przyczep torebki leży w specjalnym rowku, na szyjce natomicznej kości ramiennej. Również stosunek przyczepo torebki do linii n as ad o*ej, tzn. do granicy między nasadą a trzonemi, może być różny, co ma duże znaczenie taktyczne w przypadkach oderwania się nasady od trzonu(epiphgsiolgsis). Stosunki te ustroje ryć. 130. B łona w to knis ta, zwana też torebką włóknistą, która tworzy zewnętrzną włókni:ą warstwę torebki, zbudowana jest z mocnych pęczków włókien łącznotkankowych iągnących się od jednego końca stawowego kości do drugiego. Przebiegają one równolelelub krzyżują się, przechodząc w okostną w miejscu przyczepo. W różnych stawach, nawet w różnych miejscach tego samego stawu, błona ta ma różną grubość. W jednych uejscach bardzo gruba, tworzy mocne pasma, które nazywamy więzadłami stawoymi(hgcmentc drticulmP), w innych staje się bardzo cienka:przez takie cienkie uejsca mogą się uwypuklać kaletki maziowe. Wi ę z a dł a 1 o r e b k o w e(ligamenta capsulmd)przebiegają w ścianie torebki stawoejjako jej zgrubienia(np. więzadła poboczne stawów międzypaliczkowych. Więzadła z ewniątrz to rebkowe(hgdmentc eatrdcdpstldria)biegną w pewnej dległości od torebki stawowej, zwykle oddzielone od niej tylko luźną tkanką łączną. rzykładem może być więzadło poboczne strzałkowe stawu kolanowego. Więzadła wewnątrztorebkowe(ligdmentc intracdpsularic)są pasmami więzałowymiwpuklonymi w jamę stawową:wpychają one do stawu błonę maziową, np. więadłakrzyżowe stawu kolanowego. Torebki włókniste różnią się też znacznie stopniem napięcia:w jednych stawach torebajest bardziej luźna, dozwalając na znaczną ruchomość kości w stawie, w innych jest lnie napięta, tak że hamuje ruchy kości wchodzących w skład stawu. W normalnych achach stawu napinają się tylko poszczególne części torebki, natomiast inne równocześierozluźniają się. Na uwagę zasługuje stosunek torebki stawowej do mięśni. Mięśnie rzebiegające nad stawem są częściowo tak ściśle złączone z torebką stawową, że po 4 zasskurczu pociągają torebkę, dzięki czemu chronią przed grożącym wpukleniem sJć)w obręb stawu. Również podczas "biernych"ruchów nie następuje wpuklenie torebi, przypuszczalnie już spoczynkowe napięcie mięśnia wystarczająco pociąga torebłę. broniąc ją przed dosłaniem się między powierzchnie stawowe(ryc, l 32). Niektóre mięśnie przez swe ścięgna są ściśle zrośnięte z torebką stawową, niekiedy@ił bardzo, że ścięgno staje się nierozdzielnym składnikiem torebki i nawet pomaga 8 Jgraniczeniu jamy stawowej. W takich miejscach ścięgno, wysłane tylko błonę mazio 844 strony jamy stawowej, zastępuje błonę włóknistą torebki(np. ścięgno prostowały(8 olana czy m. podłopatkowego). Wówczas ścięgna mięśni kończyn zawierają nieraArzesz c z ki(ossd sesamoided). Są to małe, okrągławe kostki występujące na obu 898 ynach i włączone albo w ścianę torebki stawowej, albo w odcinki końcowe ścię 2 O 4 uęśni, albo równocześnie i tu, i tam(p. dalej). 8 łona ma z i owa, zwana nieraz torebką maziową, jest miękką, przesuwalną błoWicznolkankową, zawierającą włókna sprężyste i komórki tłuszczowe. Na jej powiej ani wewnętrznej, skierowanej do jamy stawowej, brak jest warstwy śródbłonkowei. JeFierwotnie przypuszczano, natomiast wysłana jest ona warstwą komórek łącznotka 89 gych rozgałęzionych, leżących dość gęsto jedna obok drugiej. Błona maziowa może BY varzać różnego rodzaju twory. I tak do wewnątrz jamy stawowej mogą wpuklać sJ? 81. jaj ąy rn a z i owe(wiece sgnotidles), często wypełnione tkanką tłuszczową(plicae adiąj:ge), które zaDouJ 4 martwe przestrzenie jamy stawowej. Również drobne, nieraz siljjteunaczynione, b)Kosmki maziowe Oil(i sgnoma(es), które mogą zawierać odąztelnekomórki*h(zgslne, wpuklają się do jamy stawowej i powiększają wewnętrzną Xąwierzchnię wy 4 zie@icz 4 torebki. W miejscach, w których zewnętrzna błona włóknista jjęebki jest ba 64 zo cienka, błona maziowa może uwypuklać się na zewnątrz jamy stawoąejtworząc zachyłek, czyli tzw. c)kaletkę maziową(bursa sgnomdlis), komunikującą się z jamą stawową