To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Ponieważ Persowie sądzili, że martwe ciało może zanieczyścić ziemię, naj- pierw zostawiali zwłoki drapieżnym ptakom i grzebali oczyszczone kości. Zwyczaj ten do dzisiaj praktykują parsowie w Indiach. Rozdział 8. Miasto patriarchów ' Nazwa Daisan w języku syryjskim znaczy "skok", tak jak używany niekiedy jej grecki odpowiednik, Skirtos. Prawdopodobnie jest to nawiązanie do zmiennej natury rzeki, która równie często wylewała, jak wysychała. z Słowo "Arju" w języku syryjskim oznacza "lew". 3 Pliniusz, Tacyt i Plutarch określają mieszkańców Edessy mianem Arabów. 4 Łacińska forma imienia Abgar. I rozeszła się wieść o nim po całej Syrćć. I przynosili do niego wszystkich , którzy się źle mieli i byli nawiedzeni różnymi chorobami i cierpieniami, epilepty- ków i sparaliżowanych, a On uzdrawiał ich Według Ewangelćć Łukasza, rozdział 10, Jezus wysłał siedemdziesięciu uczniów w parach, by głosili słowo Boże. Wydaje się, że jest to data według lokalnego kalendarza, liczącego lata od wstąpie- nia na tron Seleukosa. Za początkową datę dynastćć oficjalnie przyjęto rok jego powrotu do Babilonu, 312 p.n.e., tak więc rok 340 odpowiada 18 rokowi n.e. Jak zobaczymy dalej, jest to nieco zbyt wczesna data dla ukrzyżowania, ale różnica nie jest duża. " Z nieco podobną sytuacją mamy dzisiaj do czynienia w Meksyku. Istnieje wizerunek Madonny, który "w cudowny sposób" pojawił się na ubraniu indiańskie- go wieśniaka w siedemnastym wieku. Obecnie wisi on, otoczony czcią, w bazylice Guadalupe w Mexico City, a jego kopie można znaleźć w każdym katolickim ko- ściele w całym kraju, gdzie katolicyzm jest zdominowany przez kult Madonny z Guadalupe. '2 Z tymi prorokami są związane groty i źródla, do dzisiaj otaczane czcią przez muzułmanów. Antiochia była siedzibą świętego Pawła w czasie jego misji ewangelizacyj- nych wśród nie-Żydów; miał tu też przez pewien czas mieszkać święty Piotr. Oznacza to, że Jezus był uosobieniem "ducha wieku". Był Słowem Boga, które stało się ciałem. Co ciekawe, muzułmanie wierzą, że Mandylion był relikwią związaną nie z ukrzyżowaniem, ale z chrztem Jezusa. Według nich był to ręcznik, którego użył Jezus, aby się osuszyć po zanurzeniu w Jordanie. Rozdział 9. Opowieść o dwóch miastach Jak napisałem w rozdziale 7, wróciliśmy do Arsamei, żeby zmierzyć kąt na- chylenia szybu na Stanowisku 3. , Nieliczne wzmianki o Harranie, zawarte w Biblćć, wskazują na ważną rolę, jaką w życiu miasta odgrywała woda, a zwłaszcza studnie. Kiedy Abraham wysłał swojego sługę do Harranu, aby znalazł żonę dla Izaaka, ten zawarł z Bogiem układ, że pierwsza kobieta, która zaproponuje mu wodę ze studni, będzie tą właściwą. Hi- storia ma szczęśliwe zakończenie: wybranką okazała się kuzynka Izaaka, Rebeka, która została jego żoną. Czarny Obelisk znajduje się obecnie w Muzeum Brytyjskim. Nazwa ta została nadana syryjskiemu Kościołowi monofizytów od imienia jego założyciela - Jakuba Baradeusza, biskupa Edessy. Melkici byli "rojalistami" (melcha znaczy "król"), sektą wyznającą doktrynę oficjalnie popieraną przez dwór cesarski w Bizancjum. Istnieją powody, by przypuszczać, że Baldwin I mógł spotkać się z Hugonem kilka lat wcześniej; Święty Graal, święta krew, s. 37. '4 Jest to budowla wzniesiona przez muzułmanów w miejscu, gdzie znajdowało się Święte Świętych w Świątyni Salomona, otaczanym czcią przez Żydów, chrześci- jan i muzułmanów. Meczet został zbudowany na planie ośmiokąta i zwieńczony złotą kopułą. 's Całun Turyński to podłużny kawałek płótna, na którym odbił się wizerunek ukrzyżowanego człowieka. Od kiedy po raz pierwszy ujrzał światło dzienne w XIV wieku, wielokrotnie podawano w wątpliwość jego autentyczność. Nazwa pochodzi od włoskiego miasta, w którym jest obecnie przechowywany. Rozdział 10. Kolumny Nemroda Jest to ten sam cesarz, który zbudował wielki kościół Hagia Sophia w Kon- stantynopolu, a także przeprowadził ważne modernizacje w Edessie. Po powodziach w roku 525 n.e. zbudował tamę i kanał, odprowadzający nadmiar wody z rzeki Ba- lich. Ten system, chroniący przez powodziami, funkcjonuje do dzisiejszego dnia. s Imię władcy. " Sumatar Harabesi jest stanowiskiem archeologicznym położonym na połu- dniowy wschód od Urfy. Znaleziono tu ważne zabytki związane z sabejskim kultem z Harranu. W innej wersji mitu zabiła go, kiedy próbował ją zgwałcić. '~ Gwiazdozbiór staje się niewidoczny, ponieważ w tym czasie znajduje się nad horyzontem w ciągu dnia. Po okresie niewidzialności pojawia się o świcie, później jego wschód następuje coraz wcześniej, tak że jest widoczny przez coraz większą część nocy. Po mniej więcej dziewięciu miesiącach zachodzi równocześnie ze Słoń- cem i znowu staje się niewidoczny. Warto zauważyć, że na południe od murów Edessy znajduje się studnia (Bir Eyććp), gdzie - według legendy - Hiob miał się wykąpać i zostać uleczony ze strasz- liwych chorób. W pobliżu stoją chrześcijańskie kaplice dwóch popularnych świę- tych - Kosmy i Damiana, którzy byli lekarzami. W lecznicze właściwości wody ze Studni Hioba wierzą pielgrzymi, przybywający tu głównie po to, by leczyć choroby skóry. Baal było fenickim imieniem babilońskiego Bela. Oba imiona oznaczają"Pan" i mogą się odnosić do jakiegokolwiek boga, również Jahwe, boga Hebrajczyków. Baal lub Bel był zwykle związany z kultem planety Jowisz; kult Baala, który potę- piał prorok Eliasz, obejmował oddawanie czci posągom, ofiary i magię seksualną. Rozdział 11. Trzej Królowie Od 37 roku p.n.e. aż do śmierci w 4 roku p.n.e. z Dynastia hasmonejska, znana również jako Machabeusze, pochodziła od ro- dziny walczącej o niepodległość państwa żydowskiego w II wieku p.n.e. Królowie hasmonejscy mieli pozycję nieco podobną do władców Kommageny, którzy mniej więcej w tym samym czasie osiągnęli niezawisłość. ~ Józef Flawiusz, Wojna żydowska, s. 64. Kalendarz ten jest oparty raczej na cyklicznych ruchach gwiazd, zwłaszcza Syriusza, niż Słońca i Księżyca. Rok lub dwa po śmierci dalajlamy wysyła się ekspedycje mające znaleźć dziec- ko, które jest jego reinkarnacją. Dziecko to odbiera następnie staranne wykształce- nie, przygotowujące je do przyszłych zadań. Według Słownika Oksfordzkiego słowo "zodiak" pochodzi od greckiego zo- idio>z, co oznacza rzeźbiony wizerunek zwierzęcia. "' Egipcjanie używali mirry do balsamowania ciał w procesie mumifikacji. Warto zwrócić uwagę, że w greckim systemie astrologicznym, pochodzącym głównie ze starszych źródeł egipskich, Merkury (Hermes) włada konstelacją Panny. W zodiaku z Dendera, gdzie Panna została wyraźnie przedstawiona, trzyma ona roślinę o długiej łodydze, być może lilię lub trzcinę