09

To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

2001 roku atakiem na World Trade Center w Nowym Jorku, a kt�ry zdobywa coraz wi�cej zwolennik�w, wraz z nasilaj�c� si� wojn� mi�dzy muzu�ma�skimi Palesty�czykami a �ydami w Izraelu. To tam w�a�nie odnotowujemy najwi�kszy przyrost naturalny - w�r�d Palesty�czyk�w zamieszkuj�cych Gaz� i Zachodni Brzeg, ale nie posiadaj�cych niezale�nego terytorium pa�stwowego. Popularna jest teza, �e wzrastaj�ca nier�wnomiernie na r�nych szeroko�ciach geograficznych populacja �wiata jest w stanie zagrozi� temu �wiatu, nasili� napi�cia mi�dzynarodowe, zagrozi� mi�dzynarodowemu pokojowi. Dla poparcia tej tezy twierdzi si�, �e g��wne zagro�enie mo�e wynikn�� z niemo�liwo�ci wy�ywienia zwi�kszaj�cej si� ludno�ci �wiata. Zbadano, �e korzystaj�c ze znanych dzisiaj technologii mo�na wy�ywi� 10,5 miliarda ludzi, a wi�c znacznie wi�cej ni� �yje obecnie na planecie Ziemi (ponad 6 miliard�w). Bior�c pod uwag�, �e przyrost naturalny w skali �wiata zmniejsza si�13, mo�na domniemywa�, �e rozwijaj�c jeszcze znane technologie produkcji �ywno�ci, g��d nie grozi populacji �wiata. Nie grozi, ale tylko w przypadku r�wnomiernej dystrybucji produkowanej �ywnos'ci. G��wn� przyczyn� g�odu na Ziemi jest w�a�nie nier�wnomierny podzia� �ywno�ci. �ywno�� jest jednak towarem, a popyt i poda� na ni� s� regulowane cenami i posiadaniem odpowiednich zasob�w kapita�owych, aby m�c j� zakupi�. Nad problemem zale�no�ci wzrostu populacji i mo�liwo�ci jej wy�ywienia zastanawia� si� pionier problem�w demograficznych T. Malthus w dziele zatytu�owanym Prawo ludno�ci (1798). Ostrzega� on ludzko�� przed nadmiernym przyrostem naturalnym i postulowa� polityk� ograniczenia wzrostu liczby ludno�ci. Wsp�cze�nie okazuje si�, �e wszelkie negatywne zjawiska wywodz� si� z dysharmonii powstaj�cej na skutek proces�w maj�cych zr�nicowane skutki na r�nych szeroko�ciach geograficznych (przyrost naturalny, mo�liwo�ci uprawy ziemi, wysoko�ci plon�w) i dysproporcji w podziale d�br. Problem tkwi wi�c w dysproporcjonalnym rozwoju cywilizacyjnym i kulturowym oraz niech�ci do dostrzegania tego przez pa�stwa wysoko rozwini�te i w �wiadomym podtrzymywaniu przez nie tych dysproporcji. 13 Przyrost ludno�ci �wiata o kolejny miliard mia� miejsce w nast�puj�cych latach: pierwszy miliard oko�o 1830 roku, drugi po up�ywie 100 lat, tj. w roku 1930, kolejny - po 30 latach, w 1960 roku, kolejny w 1975 roku, po 15 latach, kolejny po 11 latach, w 1986 roku i ostatni po 13 latach, w 1999 roku. 588 589 MI�DZYNARODOWE ASPEKTY POLITYKI STOSUNKI MI�DZYNARODOWE I ICH UWARUNKOWANIA 2.3. Uwarunkowania ekonomiczne Czynnik ekonomiczny jest niezwykle wa�ny dla funkcjonowania pa�stwa i stanowi we wsp�czesnym s'wiecie niekwestionowany, wa�ny element pozycji mi�dzynarodowej pa�stwa. Polityka gospodarcza jest domen� polityki wewn�trznej i ma s�u�y� rozwojowi cywilizacyjnemu, za� polityka zagraniczna pa�stwa ma wspomaga� dzia�ania wewn�trzne. We wsp�czesnym s'wiecie pot�g� pa�stwa lub po prostu mo�liwo�� dzia�ania pa�stwa na arenie mi�dzynarodowej, determinuj� w znacznej mierze jego mo�liwos'ci dzia�ania i oddzia�ywania w sferze gospodarczej i handlowej. Czynnik ten jest szczeg�lnie wa�ny dla kszta�towania stosunk�w w regionie. Sie� powi�za� gospodarczo-handlowych jest szczeg�lnie g�sta mi�dzy pa�stwami s�siedzkimi lub le��cymi w tym samym regionie geograficznym. Podobie�stwo kulturowe, cz�sto wr�cz j�zykowe, wsp�lnota historii i tradycji, budowane przez wieki powi�zania (w przeplataj�cych si� czasach wojny i czasach pokoju), a tak�e banalne przyczyny, takie, jak stosunkowo ma�e odleg�os'ci, istniej�ce arterie komunikacyjne powoduj�, �e regiony geograficzne tworz� zintegrowany system powi�za� polityczno-gospodarczych. Klasycznym tego przyk�adem jest utworzenie najpierw europejskich wsp�lnot gospodarczych (Europejskiej Wsp�lnoty W�gla i Stali - \95], Europejskiej Wsp�lnoty Gospodarczej i Europejskiej Wsp�lnoty Energii Atomowej - Traktatami Rzymskimi z 1957 roku), a w 1992 roku, na mocy Traktatu z Maastricht, powo�anie Unii Europejskiej. Nie nale�y zapomina�, �e na utworzenie tych struktur mia�y wp�yw, cz�sto bardziej decyduj�cy i inne przyczyny, jednak efekt jest taki, �e procesy integracyjne s� charakterystyczne dla poszczeg�lnych region�w, bowiem bliskos'� geograficzna sprzyja ich rozwojowi. Potrzeba kontakt�w handlowych by�a, opr�cz ciekawo�ci poznawania �wiata, g��wnym motywem sk�aniaj�cym ludzi do coraz dalszych podr�y. Kupcy byli inicjatorami wypraw i to g��wnie oni wp�ywali na zwi�kszanie si� liczby os�b podr�uj�cych i na rodz�ce si� potrzeby kontaktu z odleg�ymi cz�sto terytoriami i ich w�adcami. Potrzeby gospodarcze sk�oni�y kr�low� Kastylii Izabel� I Katolick� do patronowania wyprawom Krzysztofa Kolumba, kt�re zapocz�tkowa�y podb�j Ameryki. Potrzeby gospodarcze, g��wnie potrzeby surowcowe zwi�zane z szybko rozwijaj�cymi si� gospodarkami pa�stw europejskich, by�y motorem podboj�w kolonialnych i w konsekwencji europeizacji �wiata. Konieczno�� poszukiwania i znajdowania nowych rynk�w zbytu i ich tworzenia by�a kolejni) przyczyn�, dla kt�rej nawi�zywano stosunki z innymi pa�stwami i d��ono do ich zacie�niania. Wsp�cze�nie stosunki gospodarcze i handlowe wyznaczaj� intensywno�� stosunk�w mi�dzy pa�stwami. Kwestiom gospodarczego rozwoju podporz�dkowana jest wi�kszo�� dzia�a� pa�stw na arenie mi�dzynarodowej, ich zar�wno wewn�trznych, jak i zewn�trznych organ�w (np. misji dyplomatycznych). Poziom rozwoju gospodarczego pa�stw wymusza kontakty i wymian� z innymi pa�stwami. W tych regionach, gdzie poziom rozwoju jest wysoki, kontakty wzajemne w r�nych sferach �ycia mi�dzynarodowego s� nadzwyczaj intensywne, a mimo to obserwujemy ci�g�� ich intensyfikacj�. Podobna sytuacja dotyczy pa�stw, kt�re zalicza si� do tzw. pa�stw goni�cych, kt�re rozpocz�y ju� lub rozpoczynaj� drog� intensywnego rozwoju. Globalne mocarstwa gospodarcze, jak USA, czy Japonia, wychodz� daleko poza obszar swego bezpo�redniego �rodowiska mi�dzynarodowego i ci�gle rozbudowuj� siatk� wzajemnych powi�za� politycznych, gospodarczych, handlowych i kulturalnych. Inna zgo�a sytuacja ma miejsce w pa�stwach i regionach s�abo rozwini�tych, gdzie wzajemne kontakty s� z regu�y ma�o intensywne, raczej symboliczne, czy kurtuazyjne, albo wr�cz konfliktowe. Monokulturowe gospodarki nie sprzyjaj� wymianie handlowej

09

To byłby dla mnie zaszczyt, gdybyś złamała mi serce.

Search

Odnośniki